Abstract
Bu çalışmada Çin elçisi Wang Yen-te’nin yazmış olduğu Uygur Seyahatnamesi kültürlerarasılık açısından incelenmiştir. Uygur Seyahatnamesi; yerleşik hayata geçen ilk Türk devleti olan Uygurların sosyal ve dini yaşamına, mimari yapılarına, siyasi gücüne, coğrafyasına, sanat, spor ve eğlence hayatına dair önemli bilgiler içermektedir. Bu amaçla seyahatnamenin Türkçe ve İngilizce çeviri nüshaları, doküman incelemesi tekniği kullanılarak ele alınmış ve seyahatnamede yer alan kültürlerarasılık unsurları eserden alıntılar yapılarak ilgili konu başlıkları altında belirtilmiştir. Çalışma sonucunda Uygurların kendine has kültürel faaliyetlerinin Çin heyetini etkilediği görülmüş, Yen-te bu kültürel etkileri seyahatnamesinde sıklıkla belirtmiştir. Bilhassa Uygurlardaki gelişmiş sosyal devlet anlayışı, sanat ve eğlence etkinlikleri Çin elçisinin üzerinde büyük bir tesir bırakmıştır. Buna ek olarak Budizm ve Maniheizm tapınaklarının çokluğu; Uygurların dini hayatına dair önemli bir kültürel veri olmuş, bu sayede seyahatnamede sosyal hayata ilişkin değerlendirmeler de yer almıştır. Yen-te ayrıca Uygurlarda fakirliğin olmadığını, ihtiyacı olan kişilere ise yemek dağıtıldığını belirtmiştir. Bu husus Uygurlarda aşevi sistemine benzer bir sistemin var olduğunu ve Uygurların sosyal devlet özelliği taşıdığını göstermektedir. Uygurların Çin elçilik heyetine özel bir tören hazırlaması, heyeti büyük bir misafirperverlik ile ağırlaması da seyahatnamede dikkat çeken kültürel unsurlardandır.
Keywords
References
- Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve Sözlü anlatım Kompozisyon Sanatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Arslan, M. (2004). Ziya Gökalp'te kültür ve uygarlık anlayışı, Türkiye'de sosyoloji-Ziya Gökalp Sempozyumu içinde (s.11-19). İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
- Asiltürk, B. (2009). Edebiyatın Kaynağı Olarak Seyahatnameler. Turkish Studies-Türkoloji Araştırmaları, vol.4, no.1, 912-995. Avrupa Konseyi. (2013). Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi: Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme. Frankfurt, Almanya.
- Bodde, D. (1975). Festivals in Classical China. New Jersey: Princeton University Press.https://books.google.com.tr/books/about/Festivals_in_Classical_China_New_Year_an.html?id=IBXgAAAAMAAJ&redir_esc=y adresinden edinilmiştir.
- Dever, A. ve İslam, A. (2015). Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Kültüründe Spor Algısı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (5), 46-61. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mjss/issue/40500/485185
- Ecsedy, H. (1964). Uigurs and Tibetans in Pei-T'ing (790—791 A. D.). Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, 17/1, 83-104. https://www.jstor.org/stable/23656664?read-now=1&seq=12#page_scan_tab_contents adresinden edinilmiştir.
- Fairbank, J. K. (2013). The Chinese world order: Traditional China's foreign relations. Cambridge: Harvard University Press. https://www.degruyter.com/document/doi/10.4159/harvard.9780674333482/html adresinden edinilmiştir.
- Fung, Y. (1958). A Short History Of Chinese Philosophy, New York: Macmillan Publishers.https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.260423/page/n1/mode/2up adresinden edinilmiştir.
- Gabain, A. V. (1950). Alttürkische Grammatik mit Bibliographie, Lesestücken und Wörterverzeichnis, auch neutürkisch. Leipzig: Otto Harrasowitz, 2. verbesserte Auflage. Porta Linguarum Orientalum. https://altaica.ru/LIBRARY/turks/gabain_AG.pdf adresinden edinilmiştir.
- Güvenç, B. (1979). İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi.
- Herrmann, A. (1966). An Historical Atlas of China, Edinburgh: Edinburgh University Press.
- Kaplan, M. (2005). Kültür ve dil. İstanbul: Dergâh.
- Kracke, E. A. (1953). Civil Service in Early Sung China, 960-1067. Cambridge: Harvard University Press. https://books.google.com.tr/books/about/Civil_Service_in_Early_Sung_China_960_10.html?id=mL-JAAAAMAAJ&redir_esc=y adresinden edinilmiştir.
- Laufer, B. (1919). Sino-Iranica: Chinese Contributions to the History of Civilization in Ancient Iran, Chicago: Field Museum of Natural History Publication 201. https://www.biodiversitylibrary.org/item/21622#page/8/mode/1up adresinden edinilmiştir.
- Mackerras, C. (1972). The Uighur Empire (744-840) According to the T'ang Dynastic Histories, Canberra: Australian National University Press. https://openresearch-repository.anu.edu.au/bitstream/1885/114690/2/b11093456.pdf adresinden edinilmiştir.
- ------------ (1995). Moğolların Gizli Tarihi. çev. Ahmet Temir, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Mutlu, E. (2012). İletişim Sözlüğü. Ankara: Sofos.
- Onay, İ. (2018). Uygurlar ve T’ang Hanedanlığı Arasındaki Diplomatik İlişkiler ve Elçiler. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6 (15), 501-519. DOI: 10.33692/avrasyad.510115 Ökeli Ulusoy, H. (2017). Kültürlerarasılık, Çokkültürlülük ve Etnisite: Eskişehir’deki Çerkeslerin Kültürlerarası İletişim Pratikleri. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (27), 165-181.
- İzgi, Ö. (1989). Çin Elçisi Wang Yen-te’nin Uygur Seyahatnamesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.
- Ögel, B. (1961). Ein Tor nach China im 10. jhdt. Central Asiatic Journal, 6/3, 169-181. https://www.jstor.org/stable/41926505?readnow=1&seq=8#page_scan_tabcontents adresinden edinilmiştir.
- Pelliot, P. (1959). Notes on Marco Polo, Paris: Imprimerie Nationale. https://altaica.ru/LIBRARY/Pelliot/Pelliot_Notes%20on%20Marco%20Polo_I%201959.pdf adresinden edinilmiştir.
- Sarı, E. (2010). Kültür, Kimlik, Politika Mardin’de Kültürlerarasılık, İstanbul: İletişim.
- Şirin, İ. (2012). “Seyahatnamelerin Sosyo-Ekonomik, Sosyo-Kültür ve Düşünce Tarihi Yazımındaki Yeri ve Önemi”. Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 14, 101-113.
- TDK, (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Yang, L. S. (1963). “Buddhist Monasteries and Four Money-Raising Institutions in Chinese History”. Cambridge: Harvard University Press. https://www.asianstudies.org/publications/eaa/archives/borrowing-from-the-buddha-buddhist-temples-as-financial-centers-in-premodern-east-asia/ adresinden edinilmiştir.
- Yasin, Y. (2015). Divanü Lugat-it-Türk’te Geçen Uygurlar ile İlgili Bilgiler Üzerine. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, (5), 67-97. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uygur/issue/30037/324351
- Yılmaz, Ö. (2013). “Osmanlı şehir tarihleri açısından yabancı seyahatnamelerin kaynak değeri”. Tarih İncelemeleri Dergisi, 28(2), 587-614.
Abstract
In this study, Uighur Travel Book written by Chinese ambassador Wang Yen-te was analyzed in terms of interculturality. Uighur Travel Book contains important information about the social and religious life, architectural structures, political power, geography, art, sports, and entertainment life of the Uighurs, the first Turkish state to be settled. For this purpose, the Turkish and English translation copies of the travel book were examined using the document analysis technique, and the elements of interculturalism in the travel book have been indicated under the relevant subject headings by making quotations from the work. As a result, it was seen that the unique cultural activities of Uighurs affected the Chinese delegation, Yen-te has frequently mentioned these cultural influences in his travel book. In particular, the developed social state mentality, arts, and entertainment activities in the Uighurs had a great impact on the Chinese ambassador. Besides, the abundance of Buddhism and Manichaean temples has been an important cultural data on the religious life of Uighurs. Thus, evaluations regarding social life were included in the travel book. Yen-te also indicated that Uighurs did not have poverty and that food was distributed to those in need. This case represents that there was a system similar to the soup kitchen system in the Uighurs and that the Uighurs had social state characteristics. The fact that Uighurs had prepared a special ceremony for the Chinese embassy delegation and had hosted the delegation with great hospitality were also among the cultural elements draw attention in the travel book.
References
- Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve Sözlü anlatım Kompozisyon Sanatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Arslan, M. (2004). Ziya Gökalp'te kültür ve uygarlık anlayışı, Türkiye'de sosyoloji-Ziya Gökalp Sempozyumu içinde (s.11-19). İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
- Asiltürk, B. (2009). Edebiyatın Kaynağı Olarak Seyahatnameler. Turkish Studies-Türkoloji Araştırmaları, vol.4, no.1, 912-995. Avrupa Konseyi. (2013). Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi: Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme. Frankfurt, Almanya.
- Bodde, D. (1975). Festivals in Classical China. New Jersey: Princeton University Press.https://books.google.com.tr/books/about/Festivals_in_Classical_China_New_Year_an.html?id=IBXgAAAAMAAJ&redir_esc=y adresinden edinilmiştir.
- Dever, A. ve İslam, A. (2015). Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Kültüründe Spor Algısı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (5), 46-61. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mjss/issue/40500/485185
- Ecsedy, H. (1964). Uigurs and Tibetans in Pei-T'ing (790—791 A. D.). Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, 17/1, 83-104. https://www.jstor.org/stable/23656664?read-now=1&seq=12#page_scan_tab_contents adresinden edinilmiştir.
- Fairbank, J. K. (2013). The Chinese world order: Traditional China's foreign relations. Cambridge: Harvard University Press. https://www.degruyter.com/document/doi/10.4159/harvard.9780674333482/html adresinden edinilmiştir.
- Fung, Y. (1958). A Short History Of Chinese Philosophy, New York: Macmillan Publishers.https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.260423/page/n1/mode/2up adresinden edinilmiştir.
- Gabain, A. V. (1950). Alttürkische Grammatik mit Bibliographie, Lesestücken und Wörterverzeichnis, auch neutürkisch. Leipzig: Otto Harrasowitz, 2. verbesserte Auflage. Porta Linguarum Orientalum. https://altaica.ru/LIBRARY/turks/gabain_AG.pdf adresinden edinilmiştir.
- Güvenç, B. (1979). İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi.
- Herrmann, A. (1966). An Historical Atlas of China, Edinburgh: Edinburgh University Press.
- Kaplan, M. (2005). Kültür ve dil. İstanbul: Dergâh.
- Kracke, E. A. (1953). Civil Service in Early Sung China, 960-1067. Cambridge: Harvard University Press. https://books.google.com.tr/books/about/Civil_Service_in_Early_Sung_China_960_10.html?id=mL-JAAAAMAAJ&redir_esc=y adresinden edinilmiştir.
- Laufer, B. (1919). Sino-Iranica: Chinese Contributions to the History of Civilization in Ancient Iran, Chicago: Field Museum of Natural History Publication 201. https://www.biodiversitylibrary.org/item/21622#page/8/mode/1up adresinden edinilmiştir.
- Mackerras, C. (1972). The Uighur Empire (744-840) According to the T'ang Dynastic Histories, Canberra: Australian National University Press. https://openresearch-repository.anu.edu.au/bitstream/1885/114690/2/b11093456.pdf adresinden edinilmiştir.
- ------------ (1995). Moğolların Gizli Tarihi. çev. Ahmet Temir, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Mutlu, E. (2012). İletişim Sözlüğü. Ankara: Sofos.
- Onay, İ. (2018). Uygurlar ve T’ang Hanedanlığı Arasındaki Diplomatik İlişkiler ve Elçiler. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6 (15), 501-519. DOI: 10.33692/avrasyad.510115 Ökeli Ulusoy, H. (2017). Kültürlerarasılık, Çokkültürlülük ve Etnisite: Eskişehir’deki Çerkeslerin Kültürlerarası İletişim Pratikleri. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (27), 165-181.
- İzgi, Ö. (1989). Çin Elçisi Wang Yen-te’nin Uygur Seyahatnamesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.
- Ögel, B. (1961). Ein Tor nach China im 10. jhdt. Central Asiatic Journal, 6/3, 169-181. https://www.jstor.org/stable/41926505?readnow=1&seq=8#page_scan_tabcontents adresinden edinilmiştir.
- Pelliot, P. (1959). Notes on Marco Polo, Paris: Imprimerie Nationale. https://altaica.ru/LIBRARY/Pelliot/Pelliot_Notes%20on%20Marco%20Polo_I%201959.pdf adresinden edinilmiştir.
- Sarı, E. (2010). Kültür, Kimlik, Politika Mardin’de Kültürlerarasılık, İstanbul: İletişim.
- Şirin, İ. (2012). “Seyahatnamelerin Sosyo-Ekonomik, Sosyo-Kültür ve Düşünce Tarihi Yazımındaki Yeri ve Önemi”. Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 14, 101-113.
- TDK, (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Yang, L. S. (1963). “Buddhist Monasteries and Four Money-Raising Institutions in Chinese History”. Cambridge: Harvard University Press. https://www.asianstudies.org/publications/eaa/archives/borrowing-from-the-buddha-buddhist-temples-as-financial-centers-in-premodern-east-asia/ adresinden edinilmiştir.
- Yasin, Y. (2015). Divanü Lugat-it-Türk’te Geçen Uygurlar ile İlgili Bilgiler Üzerine. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, (5), 67-97. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uygur/issue/30037/324351
- Yılmaz, Ö. (2013). “Osmanlı şehir tarihleri açısından yabancı seyahatnamelerin kaynak değeri”. Tarih İncelemeleri Dergisi, 28(2), 587-614.
Details
| Primary Language | English |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Early Pub Date | July 20, 2022 |
| Publication Date | July 20, 2022 |
| Submission Date | February 6, 2022 |
| Published in Issue | Year 2022Volume: 5 Issue: 1 |
ISSN: 2667-4491
This work is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International License
Turkish Research Journal of Academic Social Science (TURAJAS) is indexed by the following national and international scientific indexing services: