Öz
In order for human beings, who are undergoing a rapid process of change, to adapt to this change, they need to have certain skills. These skills are taught to individuals through the education system and curricula. In the 2018 updated social studies curriculum, there are 27 skills. One of the basic skills included in the social studies curriculum and textbooks is self-control. The aim of the research is to examine the self-control skill in social studies curricula and textbooks. The study investigates where self-control is included in the learning areas and learning outcomes of the social studies curriculum and how it is presented in textbooks. A qualitative approach has been used in the research. Data have been collected through document analysis technique. The data sources used are the social studies curriculum published by the Ministry of National Education and textbooks published by a private publishing house for 4th and 5th grades. The research data have been analyzed through descriptive analysis. Self-control skill is included in four learning outcomes of the production, distribution, and consumption learning area in the 4th-grade curriculum and three learning outcomes of the science, technology, and society learning area in the 5th-grade curriculum. The aim of the 4th-grade social studies textbook is to encourage students to consciously distinguish between their desires and needs. The 5th-grade social studies textbook focuses on the impact of technology on social relations and the controlled use of technology.
Anahtar Kelimeler
Self-control skills social studies course curriculum textbooks
Kaynakça
- Aksel, N. (2018). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı ile öz denetim ve sosyal eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
- Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 395-407.
- Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
- Bertams, A. (2012). How minimal grade goals and self-control capacity interact in predicting test grades. Learning and individual differences. 22 (6), 833-838.
- Can, A. A. ve Öztürk, E. (2018). Müzik öğretmeni adaylarının öz-denetim düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(3), 2025-2038.
- Çetin, İ., Mutluoğlu, A., Yazlık, D.Ö. ve Erdoğan, A. (2021). Ortaöğretim dokuzuncu sınıf matematik ders kitaplarının kök değerler çerçevesinde incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 35(2), 715-732.
- Çutuk, A. Z. (2020). Üniversite öğrencilerinde öz denetim ile internet bağımlılığı ilişkisi. Trakya Eğitim Dergisi, 10 (3), 854-863.
- Demirel, G. (2022). Sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan kök değerler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bartın.
- Duckworth, A. L, Schulman, E. P., Mastronarde, A.J., Partrick, S.D., Zhang, J., & Druckman, J. (2015). Will not want: Self control rather than motivation explains the female advantage in report card grades. Learning and Individual Differences, 39, 13-23.
- Duckworth, A. L., Taxer, J. L., Eskreis-Winkler, L., Galla, B. M., & Gross, J. J. (2019). Self-Control and Academic Achievement. Annual review of psychology, 70, 373-399.
- Duyan, V., Gülden, Ç. ve Gelbal, S, (2012). Öz denetim ölçeği: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), 25-38.
- Gazi, Z., Aksal, F., Öznacar, B. ve Dağlı, G. (2015). Öğretmen adaylarının yansıtıcı ürün dosyası hazırlamada öz denetim ve bilgi yönetiminin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 60 - 72.
- Gökalp, A., Uluçınar, U. , Değirmenci, N. ve Yüksel, K. (2021). Öz denetim ile sorumluluk arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 715-726.
- Karaca, D. ve Uzunkol, E. (2019). İlkokul matematik ders kitaplarının içerdiği değerler bakımından incelenmesi. Internaional Journal of Education, 5(2), 55-71.
- Karataş, M. ve Duyan, V. (2020). Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatı’nda çalışan polis teşkilatı mensuplarında öz denetim ve sosyal sorun çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9 (2), 302-315.
- Kendir, S. (2021). Üniversite hazırlık sınıfı öğrencilerinde öz denetim, dürtüsellik, akıllı telefon bağımlılığı ve obezite arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Keskin, Y. (2019). Sosyal bilgiler programı tarihi ve güncel gelişmeler. Çelikkaya, T. ve diğerleri (Ed.). Yeni program ve ders içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi I içinde. (s. 1-41 ) Ankara: Pegem Akademi.
- Kuhnle,C., Hofer, M., & Kilian, B. (2012). Self-control as predictor of school grades, lifebalance, and flow in adolescents. British Journal of Educational Psychology, 82(4), 533-548.
- MEB (2018). Sosyal bilgiler öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 adresinden 07/04/2020 tarihinde erişilmiştir.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook, Sage.
- Özdemir, A. (2022). Ortaöğretim ingilizce ders kitaplarının kök değerler bağlamında incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sapancı, A. (2022). Annelerin yaşam projelerinin gözaltındaki çocukların öz denetimine etkileri: yaşam amacının kritik rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Şahin, E. (2019). İlkokul sosyal bilgiler 5 ders kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık.
- Şubaş, R. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının öz-denetimleri ve öğretmen özyeterlik inançları arasındaki ilişkinin bazı değişkenlerle incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
- Sönmez, V. ve Alacapınar, G.F. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Taneri, A. (2022). Öz denetim değerinin insan hakları yurttaşlık ve demokrasi ders kitabı metinlerinde bulunma durumunun incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 590-599.
- Tangney, J. P., Baumeister, R. F., & Boone, A. L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72(2), 271-322.
- Tanrıkulu, M. (2019). Ergenlerde internet kullanımı ve bağımlılığıyla ilişkili faktörler: bağlanma, öz-denetim ve algılanan sosyal destek. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Tay, B. (2017). 2005 sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi taslak öğretim programının karşılaştırması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), 461-487.
- Tonga, D. (2019). Özdenetim. Aksoy, B., Akbaba, B. ve Kılcan, B. (Ed.) Sosyal bilgilerde beceri eğitimi içinde. (s. 431-444 ) Ankara: Pegem Akademi.
- Topaloğu, S. (2022). Hayat bilgisi ders içeriklerinin temel yaşam becerileri ve değerler bakımından analizi ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Turan, S. (2018).Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Ankara.Nobel Yayıncılık.
- Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe sözlük II. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Tüysüz S. (2019) İlkokul sosyal bilgiler 4 ders kitabı. Ankara: Tuna Matbaacılık.
- Uçar, H.F. (2019). İlkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarında değerler eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ulaş, H. A., Epçaçan, C., Sökmen, Y. ve Yasul, F., A. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının öz denetim beceri düzeyleri ile üst biliş farkındalık düzeyleri arasındaki ilişki. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi,15, 134-148.
- Uygun, K. (2018). Sosyal bilgiler programı ve yapılandırmacılık. Çalışkan, H. ve Kılcan, B. (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretimi (53-86) içinde, İstanbul: Lisans.
- Ülker, G. ve Ünal, F. (2022). Kök değerlerin sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alma durumlarının incelenmesi. Turkish Studies - Education, 17(4), 855-871.
- Yakut, S. (2019). Üniversite öğrencilerinde öz-denetim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 1409-1418.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, B.K. (2022). 6. Sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin kök değerler açısından incelenmesi ve öğretmen görüşlerinin alınması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Öz
Hızlı bir değişim süreci içinde yer alan insanoğlunun bu değişime uyum sağlaması için bir takım becerilere sahip olması gerekmektedir. Bu beceriler bireylere eğitim sistemi ve öğretim programları aracılığı ile kazandırılmaktadır. 2018 yılında yenilenen sosyal bilgiler ders programında 27 beceri bulunmaktadır. Sosyal bilgiler dersi öğretim programında ve ders kitaplarında yer alan temel becerilerden biri de öz denetim becerisidir. Araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretim programlarında ve ders kitaplarında öz denetim becerisini incelemektir. Özdenetim becerisinin sosyal bilgiler öğretim programının hangi öğrenme alanı ve kazanımlarında yer aldığı ile ders kitaplarında nasıl verildiği incelenmiştir. Araştırmada, nitel yöntem uygulanmıştır. Veriler, doküman incelemesi tekniği ile toplanmıştır. Veri toplama kaynağı olarak Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayımladığı sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve 4. - 5. sınıf düzeyinde özel bir yayınevi tarafından basılan ders kitapları kullanılmıştır. Araştırma verileri, betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Öz denetim becerisi, 4. sınıf ders programında Üretim, Dağıtım ve Tüketim öğrenme alanının dört kazanımında ve 5. sınıf ders programında Bilim, Teknoloji ve Toplum öğrenme alanının üç kazanımında yer almaktadır. 4.Sınıf sosyal bilgiler ders kitabında öğrencinin istek ve ihtiyaç kavramlarını ayırt ederek bilinçli olarak davranması hedeflenmektedir. 5. Sınıf sosyal bilgiler ders kitabında teknolojinin toplumsal ilişkiler üzerindeki etkisi ve teknolojinin kontrollü kullanımı üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Öz denetim becerisi sosyal bilgiler dersi öğretim programı ders kitabı
Kaynakça
- Aksel, N. (2018). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı ile öz denetim ve sosyal eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
- Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 395-407.
- Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
- Bertams, A. (2012). How minimal grade goals and self-control capacity interact in predicting test grades. Learning and individual differences. 22 (6), 833-838.
- Can, A. A. ve Öztürk, E. (2018). Müzik öğretmeni adaylarının öz-denetim düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(3), 2025-2038.
- Çetin, İ., Mutluoğlu, A., Yazlık, D.Ö. ve Erdoğan, A. (2021). Ortaöğretim dokuzuncu sınıf matematik ders kitaplarının kök değerler çerçevesinde incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 35(2), 715-732.
- Çutuk, A. Z. (2020). Üniversite öğrencilerinde öz denetim ile internet bağımlılığı ilişkisi. Trakya Eğitim Dergisi, 10 (3), 854-863.
- Demirel, G. (2022). Sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan kök değerler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bartın.
- Duckworth, A. L, Schulman, E. P., Mastronarde, A.J., Partrick, S.D., Zhang, J., & Druckman, J. (2015). Will not want: Self control rather than motivation explains the female advantage in report card grades. Learning and Individual Differences, 39, 13-23.
- Duckworth, A. L., Taxer, J. L., Eskreis-Winkler, L., Galla, B. M., & Gross, J. J. (2019). Self-Control and Academic Achievement. Annual review of psychology, 70, 373-399.
- Duyan, V., Gülden, Ç. ve Gelbal, S, (2012). Öz denetim ölçeği: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), 25-38.
- Gazi, Z., Aksal, F., Öznacar, B. ve Dağlı, G. (2015). Öğretmen adaylarının yansıtıcı ürün dosyası hazırlamada öz denetim ve bilgi yönetiminin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 60 - 72.
- Gökalp, A., Uluçınar, U. , Değirmenci, N. ve Yüksel, K. (2021). Öz denetim ile sorumluluk arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 715-726.
- Karaca, D. ve Uzunkol, E. (2019). İlkokul matematik ders kitaplarının içerdiği değerler bakımından incelenmesi. Internaional Journal of Education, 5(2), 55-71.
- Karataş, M. ve Duyan, V. (2020). Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Teşkilatı’nda çalışan polis teşkilatı mensuplarında öz denetim ve sosyal sorun çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9 (2), 302-315.
- Kendir, S. (2021). Üniversite hazırlık sınıfı öğrencilerinde öz denetim, dürtüsellik, akıllı telefon bağımlılığı ve obezite arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Keskin, Y. (2019). Sosyal bilgiler programı tarihi ve güncel gelişmeler. Çelikkaya, T. ve diğerleri (Ed.). Yeni program ve ders içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi I içinde. (s. 1-41 ) Ankara: Pegem Akademi.
- Kuhnle,C., Hofer, M., & Kilian, B. (2012). Self-control as predictor of school grades, lifebalance, and flow in adolescents. British Journal of Educational Psychology, 82(4), 533-548.
- MEB (2018). Sosyal bilgiler öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 adresinden 07/04/2020 tarihinde erişilmiştir.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook, Sage.
- Özdemir, A. (2022). Ortaöğretim ingilizce ders kitaplarının kök değerler bağlamında incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sapancı, A. (2022). Annelerin yaşam projelerinin gözaltındaki çocukların öz denetimine etkileri: yaşam amacının kritik rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Şahin, E. (2019). İlkokul sosyal bilgiler 5 ders kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık.
- Şubaş, R. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının öz-denetimleri ve öğretmen özyeterlik inançları arasındaki ilişkinin bazı değişkenlerle incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
- Sönmez, V. ve Alacapınar, G.F. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Taneri, A. (2022). Öz denetim değerinin insan hakları yurttaşlık ve demokrasi ders kitabı metinlerinde bulunma durumunun incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 590-599.
- Tangney, J. P., Baumeister, R. F., & Boone, A. L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72(2), 271-322.
- Tanrıkulu, M. (2019). Ergenlerde internet kullanımı ve bağımlılığıyla ilişkili faktörler: bağlanma, öz-denetim ve algılanan sosyal destek. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Tay, B. (2017). 2005 sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi taslak öğretim programının karşılaştırması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), 461-487.
- Tonga, D. (2019). Özdenetim. Aksoy, B., Akbaba, B. ve Kılcan, B. (Ed.) Sosyal bilgilerde beceri eğitimi içinde. (s. 431-444 ) Ankara: Pegem Akademi.
- Topaloğu, S. (2022). Hayat bilgisi ders içeriklerinin temel yaşam becerileri ve değerler bakımından analizi ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Turan, S. (2018).Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Ankara.Nobel Yayıncılık.
- Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe sözlük II. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Tüysüz S. (2019) İlkokul sosyal bilgiler 4 ders kitabı. Ankara: Tuna Matbaacılık.
- Uçar, H.F. (2019). İlkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarında değerler eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ulaş, H. A., Epçaçan, C., Sökmen, Y. ve Yasul, F., A. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının öz denetim beceri düzeyleri ile üst biliş farkındalık düzeyleri arasındaki ilişki. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi,15, 134-148.
- Uygun, K. (2018). Sosyal bilgiler programı ve yapılandırmacılık. Çalışkan, H. ve Kılcan, B. (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretimi (53-86) içinde, İstanbul: Lisans.
- Ülker, G. ve Ünal, F. (2022). Kök değerlerin sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alma durumlarının incelenmesi. Turkish Studies - Education, 17(4), 855-871.
- Yakut, S. (2019). Üniversite öğrencilerinde öz-denetim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 1409-1418.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, B.K. (2022). 6. Sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin kök değerler açısından incelenmesi ve öğretmen görüşlerinin alınması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sınıf Eğitimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 2 Aralık 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Mayıs 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 7 Sayı: 3 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.