Öz
Hastalıkların tedavinde kullanılan ilaçlar yanlış, eksik, fazla veya uygunsuz kullanımları durumunda mevcut hastalığa çözüm olmamakla birlikte başka sağlık sorunlarına da yol açmaktadır. İlaçların akılcı kullanılmaması sağlık sorunları yanı sıra ekonomik sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlarla mücadele etmekte en önemli taraflardan biri hastalar/kullanıcılardır. Bu sebeple bu çalışmada eczaneye başvuran yetişkinlerin akılcı ilaç kullanımı konusundaki davranış ve bilgi durumlarını belirlemek ve bireysel özelliklere göre bu davranışlarının farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma Sivas ilinde yapılmıştır. Araştırmaya 319 kişi dahil edilmiş ve katılımcıların akılcı ilaç kullanımına ilişkin davranış ve bilgi durumlarına dair veriler anket formu ile toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS 25.0 programı ile analiz edilmiş ve araştırmada tanımlayıcı istatistiklerden ve ki-kare analizinden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda eğitim ve yaş değişkenlerinin akılcı ilaç kullanımını etkileyen önemli iki değişken olduğu ve sağlık personelinin ilaç kullanımı öncesinde güvenli danışma birimi olarak görüldüğü belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ambwani, S., & Mathur, A. K. (2006). Chapter–2 Rational drug use. Health Administrator, 19(1), 5-7.
- Chaturvedi, V. P., Mathur, A. G., & Anand, A. C. (2012). Rational drug use–As common as common sense?. Medical Journal, Armed Forces India, 68(3), 206.
- Cushing, A. & Metcalfe, R. (2007). Optimizing medicines management: From compliance to concordance. Therapeutics and Clinical Risk Management, 3(6): 1047–1058.
- Çelik, S. (2004). Jenerik ve özgün ilaç: Biyoyararlanım çalışmaları ve biyoeşdeğerlilik. Toplum ve Hekim Dergisi, 19(6): 431-436
- Ekenler, Ş., & Koçoğlu, D. (2016). Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3): 44-55.
- Hughes, C. M., McElnay, J. C., & Fleming, G.F. (2001). Benefits and risks of self medication. Drug-Safety, 24(14): 1027–1037.
- IQVIA. (2018). 2018 and beyond: Outlook and turning points. IQVIA Institute for Human Data Science. Erişim: 28.04.2020, https://www.iqvia.com/institute/reports/2018-and-beyond-outlook-and-turning-points
- Kalyoncu, N. İ., & Yarış, E. (2004). Akılcı ilaç kullanımında hekim sorumluluğu. Toplum ve Hekim Dergisi, 19(5): 359-363.
- Karataş, Y., Dinler, B., Erdoğdu, T., Ertuğ, P., & Seydaoğlu, G. (2012). Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’ne Başvuran hasta ve hasta yakınlarının ilaç kullanım alışkanlıklarının belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 37(1):1-8.
- KPMG. (2019). Sektörel bakış – İlaç. KPMG Türkiye Clients&Markets. Erişim: 28.04.2020, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2019/04/sektorel-bakis-2019-ilac.pdf
- Luiza, V. L., Chaves, L. A., Silva, R. M., Emmerick, I. C. M., Chaves, G. C., de Araújo, S. C. F., Moraes, E. L., & Oxman, A. D. (2015). Pharmaceutical policies: effects of cap and co‐payment on rational use of medicines. Cochrane Database of Systematic Reviews, 8(5): CD007017.
- Management Sciences for Health. (2012). Chapter 27: Managing for rational medicine use. MDS-3: Managing Access to Medicines and Health Technologies. Arlington, VA: Management Sciences for Health.
- Sağlık Bakanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. (2006). Akılcı İlaç Kullanımı Çalıştay Raporu. Ankara; 2006.
- Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (2012). Yatan Hastaların Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi ve Davranışlarını Değerlendirme Anketi. Erişim: 10. 12.2018, http://www.akilciilac.gov.tr/?p=718
- Sisay, M., Mengistu, G., Molla, B., Amare, F. & Gabriel, T. (2017). Evaluation of rational drug use based on World Health Organization core drug use indicators in selected public hospitals of eastern Ethiopia: a cross sectional study. BMC Health Services Research, 17(1), 161.
- Tengilimoğlu, D., Tekin, P. Ş., Zekioğlu, A., & Kılıç, T. D. (2020). Consumer awareness, attitude, and behavior related to the rational use of medicines in a developing country context: the case of Turkey. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 8(E): 162-171.
- Toklu, H.Z., Akıcı, A., Keyer-Uysal, M., & Ayanoğlu Dülger, G. (2010). Akılcı ilaç kullanımı sürecinde hasta uyuncuna hekim ve eczacının katkısı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 14(3): 139-145.
- Türk Eczacılar Birliği. (2018). Sağlık, İlaç ve Eczacılık İstatistikleri Yıllığı – 2018. TEB Yayınları Erişim: 28.04.2020, https://dergi.tebeczane.net/public_html/kitaplar/seiy_2018/resources/_pdfs_/seiy_2018__.pdf
- Yapıcı, G., Balıkçı, S., & Uğur, Ö. (2011). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle Tıp Dergisi, 38(4): 458-465.
- Yarış, E. (2004). Tezgahüstü ilaç satılması ve ilaçta reklamla ilişkisi. Toplum ve Hekim, 19(5): 369-372.
Öz
In case of incorrect, incomplete, excessive or improper use of drugs used in the treatment of diseases, they are not a solution to the existing disease, but also cause other health problems. The non rational use of drugs brings along health problems as well as economic problems. One of the most important aspects in tackling these problems is patients / users. Therefore, in this study, it was aimed to determine the behavior and knowledge of adults who applied to the pharmacy about rational drug use and to determine whether these behaviors differ according to individual characteristics. The research was conducted in Sivas province. 319 people were included in the study and data on the behavior and knowledge of the participants regarding rational drug use were collected with a questionnaire form. The collected data were analyzed with SPSS 25.0 program and descriptive statistics and chi-square analysis were used in the study. As a result of the study, it was determined that education and age variables are two important variables that affect rational drug use and that healthcare personnel are seen as safe counseling units before drug use.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ambwani, S., & Mathur, A. K. (2006). Chapter–2 Rational drug use. Health Administrator, 19(1), 5-7.
- Chaturvedi, V. P., Mathur, A. G., & Anand, A. C. (2012). Rational drug use–As common as common sense?. Medical Journal, Armed Forces India, 68(3), 206.
- Cushing, A. & Metcalfe, R. (2007). Optimizing medicines management: From compliance to concordance. Therapeutics and Clinical Risk Management, 3(6): 1047–1058.
- Çelik, S. (2004). Jenerik ve özgün ilaç: Biyoyararlanım çalışmaları ve biyoeşdeğerlilik. Toplum ve Hekim Dergisi, 19(6): 431-436
- Ekenler, Ş., & Koçoğlu, D. (2016). Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3(3): 44-55.
- Hughes, C. M., McElnay, J. C., & Fleming, G.F. (2001). Benefits and risks of self medication. Drug-Safety, 24(14): 1027–1037.
- IQVIA. (2018). 2018 and beyond: Outlook and turning points. IQVIA Institute for Human Data Science. Erişim: 28.04.2020, https://www.iqvia.com/institute/reports/2018-and-beyond-outlook-and-turning-points
- Kalyoncu, N. İ., & Yarış, E. (2004). Akılcı ilaç kullanımında hekim sorumluluğu. Toplum ve Hekim Dergisi, 19(5): 359-363.
- Karataş, Y., Dinler, B., Erdoğdu, T., Ertuğ, P., & Seydaoğlu, G. (2012). Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’ne Başvuran hasta ve hasta yakınlarının ilaç kullanım alışkanlıklarının belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 37(1):1-8.
- KPMG. (2019). Sektörel bakış – İlaç. KPMG Türkiye Clients&Markets. Erişim: 28.04.2020, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2019/04/sektorel-bakis-2019-ilac.pdf
- Luiza, V. L., Chaves, L. A., Silva, R. M., Emmerick, I. C. M., Chaves, G. C., de Araújo, S. C. F., Moraes, E. L., & Oxman, A. D. (2015). Pharmaceutical policies: effects of cap and co‐payment on rational use of medicines. Cochrane Database of Systematic Reviews, 8(5): CD007017.
- Management Sciences for Health. (2012). Chapter 27: Managing for rational medicine use. MDS-3: Managing Access to Medicines and Health Technologies. Arlington, VA: Management Sciences for Health.
- Sağlık Bakanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. (2006). Akılcı İlaç Kullanımı Çalıştay Raporu. Ankara; 2006.
- Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (2012). Yatan Hastaların Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi ve Davranışlarını Değerlendirme Anketi. Erişim: 10. 12.2018, http://www.akilciilac.gov.tr/?p=718
- Sisay, M., Mengistu, G., Molla, B., Amare, F. & Gabriel, T. (2017). Evaluation of rational drug use based on World Health Organization core drug use indicators in selected public hospitals of eastern Ethiopia: a cross sectional study. BMC Health Services Research, 17(1), 161.
- Tengilimoğlu, D., Tekin, P. Ş., Zekioğlu, A., & Kılıç, T. D. (2020). Consumer awareness, attitude, and behavior related to the rational use of medicines in a developing country context: the case of Turkey. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 8(E): 162-171.
- Toklu, H.Z., Akıcı, A., Keyer-Uysal, M., & Ayanoğlu Dülger, G. (2010). Akılcı ilaç kullanımı sürecinde hasta uyuncuna hekim ve eczacının katkısı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 14(3): 139-145.
- Türk Eczacılar Birliği. (2018). Sağlık, İlaç ve Eczacılık İstatistikleri Yıllığı – 2018. TEB Yayınları Erişim: 28.04.2020, https://dergi.tebeczane.net/public_html/kitaplar/seiy_2018/resources/_pdfs_/seiy_2018__.pdf
- Yapıcı, G., Balıkçı, S., & Uğur, Ö. (2011). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle Tıp Dergisi, 38(4): 458-465.
- Yarış, E. (2004). Tezgahüstü ilaç satılması ve ilaçta reklamla ilişkisi. Toplum ve Hekim, 19(5): 369-372.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2020 |
| Kabul Tarihi | 10 Aralık 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 6 Sayı: 3 |
