Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin DKAB Dersi İle İlgili Görüşlerinin Tespit Edilmesi (Ege Bölgesi Örneği)
Abstract
Bu araştırmanın konusu Ege Bölgesi sınırları içinde örgün eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi eğitim-öğretim sürecine ilişkin tutumları ve kazanımlarıdır. Araştırmanın çalışma grubunu Ege Bölgesi’nin il, ilçe ve köylerinde ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan altmış dört Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni oluşturmaktadır. Gönüllülük esasıyla belirlenen altmış dört öğretmenle birebir derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler için açık uçlu sorular hazırlanmış, görüşmeler sonucunda elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda Ege Bölgesi’nin kendi içinde iç, batı ve kıyı Ege olarak ifade edilebilecek kısımlarında din eğitimi-öğretimi süreçlerine olan öğrenci tutumlarının değişkenlik gösterdiği kanısına varılmıştır. Öğrencilerin kazanımları, derste öğrendikleri bilginin içselleştirilmesi ve davranış olarak öğrencinin yaşamına yansıması da aynı şekilde farklılaşmaktadır. Bölgenin sosyal, siyasi ve toplumsal yapısı, yaşam tarzı, toplumun dine yüklediği anlam, ailelerin din eğitimi-öğretimine tutumları ve dersten beklentilerinin bu değişimde önemli rol oynadığı görülmektedir. Bölgenin daha geleneksel yaşam tarzının benimsendiği kısımlarında öğrencinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi eğitim-öğretim sürecine ilişkin daha müspet yaklaşım içinde olduğu bu doğrultuda öğrencilerin beklentilerinin ve kazanımlarının olumlu yönde arttığı sonucuna varılmıştır. Bölgenin daha seküler yaşam tarzının hâkim olduğu kısımlarında ise akademik eğitim-öğretimin öncelendiği, öğrencinin de Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi eğitim-öğretim sürecinden beklentisinin olumsuz etkilendiği anlaşılmıştır. Bu yaklaşıma bağlı olarak kazanımların ve bilginin davranışa dönüşmesinin sınırlı olduğu, sorunun çözümü için bazı adımların atılmasına gereksinim duyulduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Supporting Institution
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
References
- Akgül, M. (2009), “Türkiye’de Ortaöğretim Kurumlarında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (Önemi, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri)” IV Din Eğitimi Tebliğ ve Müzakereleri,12-16 Ekim, Ankara, 575-589.
- Akyüz, Y. (2001), Türk Eğitim Tarihi Başlangıçtan 2001'e, 8. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları.
- Altıntaş, M., E. (2014), Öğretmenlerine Göre İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Değer Öğretimi, (Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi).
- Aşlamacı, İ. ve Gök, Ö., F. (2019), “Öğretmenlerine Göre Ortaokul Din, Ahlak ve Değerler Alanı Seçmeli Derslerinde Karşılaşılan Sorunlar: Nitel Bir Araştırma” Abant İzzet Baysal Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27, (14, 7), 354-385.
- Aydın, M. (1999), Din Felsefesi, 8. Baskı İzmir: İlahiyat Vakfı Yayınları.
- Aydın, M., Ş. (2017), Din Eğitimi Bilimi, Kayseri: Kimlik Yayınları.
- Aydın, M., Ş. (2001), “Barış/Uzlaşma Kültürü ve Din Eğitimi”, Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Türkiye’de Din Eğitimi ve Sorunları Sempozyumu, 26-27 Mayıs Adapazarı, 1. Baskı, Editör: Suat Cebeci, Kayseri: Değişim Yayınları.
- Bahçekapılı, M. (2011), “Batılı Ülkelerde Din Eğitiminin Kültürlerarası Barış ve Hoşgörüye Olan Katkısı Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, Marmara Üniversitesi, Din Eğitimi. Araştırmaları Dergisi, Ankara: 128-152.
- Bakay, O. (2014), Ortaöğretim Kurumlarında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretiminde Değerlerin Kazandırılma Düzeylerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi).
- Bilgin B. (1998), Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Ankara: Gün Yayıncılık.
- Bilgin B. (1980), Türkiye’de Din Eğitimi ve Liselerde Din Dersleri, Ankara.
- Bilgin, B. (1973), “Liselerde Din Eğitiminin Bugünkü Durumu”, A.Ü.İ.F.D. XXI, 11-52, https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/501 70, (18.03.2023)
- Bolay, S., H. (1999), “Eğitim Din ve Değer”, Cumhuriyetin 75. Yılında Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi, (Editör: Fahri Unan, Yücel Hacaloğlu), Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
- Unan, Yücel Hacaloğlu), Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
- Buyrukçu, R. (2000), “İlköğretim Din ve Ahlak Öğretimine Genel Bir Bakış” Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji, ıssn 13 02-·8898, 1, 163-188.
- Buyrukçu, R. (1999), “Ortaöğretim Din ve Ahlak Öğretimine Genel Bir Bakış”, Dini Araştırmalar, 1, 177-194.
- Din ve Toplum, (2013), I. Baskı, Ankara: Anadolu Üniversitesi, Uzaktan Öğretim Tasarım Birimi.
- Erden, M. (2019), Eğitim Bilimlerine Giriş, 12. Baskı, Ankara: Arkadaş Yayınları.
- Fidan, N. ve Erden, M. (1998), Eğitime Giriş, İstanbul: Alkım Yayınevi.
- Gökçe, F. (2001), Değişme Sürecinde Devlet ve Eğitim, Ankara: Eylül Yayınevi.
- Hull, J., M. (2012), “Çoğulcu Avrupa’da Pratik Teoloji ve Din Eğitimi”, (çev. Cemil Oruç), Din bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(3), 225-242.
- İpek, Y. (2016), Fen Lisesi Öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersine İlişkin Tutumları ve Değer Algıları (Diyarbakır İli Örneği), (Yüksek Lisans Tezi Dicle Üniversitesi).
- Karacelil, S. (2010), “Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersinin Problemleri: Şırnak İli Örneği”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15 (24), 144-163.
- Kaymakcan, R., Mahmut Z., ve Arslan, Z., Ş. (Ed). (2011), Okullarda Din Öğretimi, 1. Basım, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
- Keyifli, Ş. (2013), “Eğitim ve Din Eğitimi” Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 103-124.
- Kılıç, R. (1999), “Din Öğretimini Temellendirme Problemi”, Cumhuriyetin 75. Yılında Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi, Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
- Kuru, Yusuf, (2001), Öğretmenlere Göre İlköğretim Birinci Kademe (4. ve 5. Sınıf) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Problemleri), (Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi).
- Mayring, P. (2000), Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş. (Çev. Adnan Gümüş- M. Sezai Durgun), Adana: Baki Kitapevi. MEB Dini Terimler Sözlüğü, (tarih), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Milli Eğitim Temel Kanunu, 1739, Madde: 1. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1739.pdf, (14.03.2023). Milli Eğitim Temel Kanunu, 1739, Madde: 2, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1739.pdf, (14.03.2023).
- Öner, N. (1995), Felsefe Yolunda Düşünceler, İstanbul: MEB Yayınları.
- Özçelik, S. (2016), Öğretmenler, Öğrenciler, Veliler ve STK’lar Açısından Eğitim Sisteminde Din Öğretiminin Rolü, İstanbul: Yurttaşlık Derneği.
- Parladır, S. (1999), “Genel Öğretim- Din Öğretimi İlişkisi” Cumhuriyetin 75. Yılında Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi, Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
- Tümer, G. (1994), Din Maddesi, https://islamansiklopedisi. org.tr/din#1-genel-olarak-din, (29. 04. 2023).
- Köylü, M. (Ed.) (2018) Türkiye’de Din Eğitimi ve Sorunları, 1. Basım, Ankara: DEM yayınları.
- Ülken, H., Z. (2013), Eğitim Felsefesi, 3. Baskı, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Yavuz, K. (1998), Günümüzde Din Eğitimi, Adana: Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: 1.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları, https://www.sosyologer.com/icerik-analizi-nedir/ (26.06.2022).
- Yürük T. (2011), Cumhuriyet Dönemi Din Öğretimi Program Anlayışları, (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi)
- Zengin M. (2013), “Öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersine Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi” Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 271-301.
- Zengin, M. (2013), “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Eğitim Öğretim Yeterlik Algıları” Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XV(27), 1-28.
Determination of Religious Culture and Moral Knowledge Teachers Opinions about the Religious Culture and Moral Knowledge Courses (The Case of Aegean Region)
Abstract
The subject of this research is the attitudes and achievements of the students studying in formal education institutions within the boundaries of the Aegean Region regarding the Religious Culture and Moral Knowledge education-teaching process. The study group of the research consists of sixty-four Religious Culture and Moral Knowledge teachers working in primary and secondary schools in the provinces, districts and villages of the Aegean Region. One-to-one in-depth interviews were conducted with sixty-four teachers who were determined on a voluntary basis. Open-ended questions were prepared for the interviews, and the data obtained as a result of the interviews were analysed by content analysis method. As a result of the research, it was concluded that student attitudes towards religious education-teaching processes vary in the parts of the Aegean Region, which can be expressed as inner, western and coastal Aegean. The gains of the students, the internalization of the knowledge they learned in the lesson and the reflection of the behaviour on the student's life also differ in the same way. It is seen that the social, political and social structure of the region, the lifestyle, the meaning that society ascribes to religion, the attitudes of families towards religious education and their expectations from the course play an important role in this change. In the parts of the region where the more traditional lifestyle is adopted, it has been concluded that the students have a more positive approach to the Religious Culture and Moral Knowledge education-teaching process, and in this direction, the expectations and achievements of the students have increased positively. In the parts of the region where the more secular lifestyle is dominant, it is understood that academic education is prioritized and the expectation of the student from the Religious Culture and Moral Knowledge education-teaching process is negatively affected. Depending on this approach, it has been concluded that the transformation of gains and knowledge into behaviour is limited and some steps are needed to solve the problem.
References
- Akgül, M. (2009), “Türkiye’de Ortaöğretim Kurumlarında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (Önemi, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri)” IV Din Eğitimi Tebliğ ve Müzakereleri,12-16 Ekim, Ankara, 575-589.
- Akyüz, Y. (2001), Türk Eğitim Tarihi Başlangıçtan 2001'e, 8. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları.
- Altıntaş, M., E. (2014), Öğretmenlerine Göre İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Değer Öğretimi, (Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi).
- Aşlamacı, İ. ve Gök, Ö., F. (2019), “Öğretmenlerine Göre Ortaokul Din, Ahlak ve Değerler Alanı Seçmeli Derslerinde Karşılaşılan Sorunlar: Nitel Bir Araştırma” Abant İzzet Baysal Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27, (14, 7), 354-385.
- Aydın, M. (1999), Din Felsefesi, 8. Baskı İzmir: İlahiyat Vakfı Yayınları.
- Aydın, M., Ş. (2017), Din Eğitimi Bilimi, Kayseri: Kimlik Yayınları.
- Aydın, M., Ş. (2001), “Barış/Uzlaşma Kültürü ve Din Eğitimi”, Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Türkiye’de Din Eğitimi ve Sorunları Sempozyumu, 26-27 Mayıs Adapazarı, 1. Baskı, Editör: Suat Cebeci, Kayseri: Değişim Yayınları.
- Bahçekapılı, M. (2011), “Batılı Ülkelerde Din Eğitiminin Kültürlerarası Barış ve Hoşgörüye Olan Katkısı Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, Marmara Üniversitesi, Din Eğitimi. Araştırmaları Dergisi, Ankara: 128-152.
- Bakay, O. (2014), Ortaöğretim Kurumlarında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretiminde Değerlerin Kazandırılma Düzeylerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi).
- Bilgin B. (1998), Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Ankara: Gün Yayıncılık.
- Bilgin B. (1980), Türkiye’de Din Eğitimi ve Liselerde Din Dersleri, Ankara.
- Bilgin, B. (1973), “Liselerde Din Eğitiminin Bugünkü Durumu”, A.Ü.İ.F.D. XXI, 11-52, https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/501 70, (18.03.2023)
- Bolay, S., H. (1999), “Eğitim Din ve Değer”, Cumhuriyetin 75. Yılında Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi, (Editör: Fahri Unan, Yücel Hacaloğlu), Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
- Unan, Yücel Hacaloğlu), Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
- Buyrukçu, R. (2000), “İlköğretim Din ve Ahlak Öğretimine Genel Bir Bakış” Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji, ıssn 13 02-·8898, 1, 163-188.
- Buyrukçu, R. (1999), “Ortaöğretim Din ve Ahlak Öğretimine Genel Bir Bakış”, Dini Araştırmalar, 1, 177-194.
- Din ve Toplum, (2013), I. Baskı, Ankara: Anadolu Üniversitesi, Uzaktan Öğretim Tasarım Birimi.
- Erden, M. (2019), Eğitim Bilimlerine Giriş, 12. Baskı, Ankara: Arkadaş Yayınları.
- Fidan, N. ve Erden, M. (1998), Eğitime Giriş, İstanbul: Alkım Yayınevi.
- Gökçe, F. (2001), Değişme Sürecinde Devlet ve Eğitim, Ankara: Eylül Yayınevi.
- Hull, J., M. (2012), “Çoğulcu Avrupa’da Pratik Teoloji ve Din Eğitimi”, (çev. Cemil Oruç), Din bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(3), 225-242.
- İpek, Y. (2016), Fen Lisesi Öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersine İlişkin Tutumları ve Değer Algıları (Diyarbakır İli Örneği), (Yüksek Lisans Tezi Dicle Üniversitesi).
- Karacelil, S. (2010), “Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersinin Problemleri: Şırnak İli Örneği”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15 (24), 144-163.
- Kaymakcan, R., Mahmut Z., ve Arslan, Z., Ş. (Ed). (2011), Okullarda Din Öğretimi, 1. Basım, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
- Keyifli, Ş. (2013), “Eğitim ve Din Eğitimi” Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 103-124.
- Kılıç, R. (1999), “Din Öğretimini Temellendirme Problemi”, Cumhuriyetin 75. Yılında Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi, Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
- Kuru, Yusuf, (2001), Öğretmenlere Göre İlköğretim Birinci Kademe (4. ve 5. Sınıf) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin Problemleri), (Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi).
- Mayring, P. (2000), Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş. (Çev. Adnan Gümüş- M. Sezai Durgun), Adana: Baki Kitapevi. MEB Dini Terimler Sözlüğü, (tarih), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Milli Eğitim Temel Kanunu, 1739, Madde: 1. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1739.pdf, (14.03.2023). Milli Eğitim Temel Kanunu, 1739, Madde: 2, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1739.pdf, (14.03.2023).
- Öner, N. (1995), Felsefe Yolunda Düşünceler, İstanbul: MEB Yayınları.
- Özçelik, S. (2016), Öğretmenler, Öğrenciler, Veliler ve STK’lar Açısından Eğitim Sisteminde Din Öğretiminin Rolü, İstanbul: Yurttaşlık Derneği.
- Parladır, S. (1999), “Genel Öğretim- Din Öğretimi İlişkisi” Cumhuriyetin 75. Yılında Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi, Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
- Tümer, G. (1994), Din Maddesi, https://islamansiklopedisi. org.tr/din#1-genel-olarak-din, (29. 04. 2023).
- Köylü, M. (Ed.) (2018) Türkiye’de Din Eğitimi ve Sorunları, 1. Basım, Ankara: DEM yayınları.
- Ülken, H., Z. (2013), Eğitim Felsefesi, 3. Baskı, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Yavuz, K. (1998), Günümüzde Din Eğitimi, Adana: Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: 1.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları, https://www.sosyologer.com/icerik-analizi-nedir/ (26.06.2022).
- Yürük T. (2011), Cumhuriyet Dönemi Din Öğretimi Program Anlayışları, (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi)
- Zengin M. (2013), “Öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersine Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi” Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 271-301.
- Zengin, M. (2013), “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Eğitim Öğretim Yeterlik Algıları” Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XV(27), 1-28.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Early Pub Date | July 21, 2023 |
| Publication Date | July 26, 2023 |
| Submission Date | June 9, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023Volume: 6 Issue: 1 |
ISSN: 2667-4491
This work is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International License
Turkish Research Journal of Academic Social Science (TURAJAS) is indexed by the following national and international scientific indexing services: