Öz
The parable, which reflects the culture, lifestyle, historical events and religious thoughts of a nation, is an important subject discussed in the prose field of Arabic literature. These expressions, said emphatically and coherently as a result of certain events and interactions, were transferred from generation to generation within that culture and created a rich literary accumulation. Since human beings are naturally prone to both good and bad behaviors, they have sometimes exhibited praiseworthy and encouraged behaviors such as truthfulness, courage, generosity and loyalty; Sometimes he engaged in behaviors that were criticized and should be avoided, such as stinginess, stupidity, ungratefulness, and lying. In this context, some people in the Arab geography have distinguished themselves and come to the fore in society in displaying these behaviors, and as such, they have become the subject of proverbs. In this study, the life stories of the personalities about whom parables are used due to their characteristics and behaviors, the parable written in their names and the subject of this parable are briefly discussed and the personalities in question are presented in alphabetical order. With this, we aim to reveal how these people became the subject of parables, how these parables affected the lives of individuals in the historical process, and who these people who were mentioned frequently in books and found fame were and how many they were.
Anahtar Kelimeler
Arabic Language and Rhetoric Prose Parable Precedent Darb-ı Mesel (proverb).
Kaynakça
- Alî, Cevâd. el-Mufassal fi târîhi’l-Arab kable’l-İslâm. 20 Cilt. Dâru’s-Sâkî, 4. Basım, 2001. ‘Askerî, Ebû Hilâl el-Hasan b. Abdillah b. Sehl el-. Cemheretu’l-emsâl. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikir, ts.
- Atilla, Emad. Arap Halk Atasözlerinde Kadın İmgesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2020. Bağdâdî, Abdulkadir b. Ömer el-. Hizânetu’l-Edeb ve Lubbu Lubâbi Lisâni’l-Arab. thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn. 13 Cilt. Kâhire: Mektebetu’l-Hancî, 4. Basım, 1418.
- Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr, es-Suyûtî. el-Muhâderât ve’l-muhâverât. 1 Cilt. Beyrut: Dâru Ğarbi’l-İslâmî, 1424.
- Ebû Sa‘d el-Âbî, Mansûr b. el-Huseyn er-Râzî. Nesru’d-durr fi’l-muhâderât. thk. Hâlid Abdulğanî Mahfûz. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1. Basım, 2004.
- Ege, Ramazan - Tilkitaş, Sadullah. “Abdurrahman b. Ahmed b. Ali el-Humeydî’de Bedî’iyye”. EKEV Akademi Dergisi XXVI/92 (2022), 219-235.
- Endelusî, Aḥmed b. Muḥammed b. ‘Abdirabbih el-. el-‘İḳdu’l-ferîd. thk. ‘Abdulmecîd er-Ruḥeynî. Beyruṭ: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1404.
- Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed el-. Tehzîbu’l-Luğa. thk. Abdusselâm Serhân. Kâhire: Mektebetu’l-Hancî, ts.
- Hamevî, Şihâbuddîn Abdullah Yâkût b. Abdillah el-. Mu‘cemu’l-udebâ’/İrşâdu’l-erîb ilâ ma‘rifeti’l-edîb. thk. İhsân Abbâs. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1414.
- Houtsma, M. T. vd. Mûcezu Dâireti’l-Ma‘ârifi’l-İslâmiyye. thk. Ahmed Zekî Hûrşîd vd. 33 Cilt. B.y.: Merkezu’ş-Şârika lil-İbdâ‘i’l-Fikrî, 1418.
- ʻAbbâd, İsmâil b. ʻAbbâd es-Sâhib b. el-Muhît fi’l-luġa, ts.
- İbiş, Mustafa. Arap Dilinde Fasih ve Ammî Dil. Ankara: Sonçağ Yayıncılık, 2022.
- İbiş, Mustafa. ATLÂL: Şiirde, Sevgilinin Geride Bıraktığı Mekân ve Harabelerine Duyulan Özlem. Ankara: Sonçağ Yayıncılık, 2021.
- İbiş, Mustafa. İbn Ebî İsba‘ın Hayatı ve Belâgat İlmindeki Yeri. Ankara: İksad Yayınevi, 2021.
- İbn Manzûr, Cemâluddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânu’l-Arab. Beyrut: Dâru Sâdır, 3. Basım, 1414.
- İbn Sîde, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmâil. el-Muhkem ve’l-Muhîtu’l-Aʻzam. thk. Abdulhamîd Hindâvî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1421.
- Katâmış, Abdulmecîd. el-Emsâlu’l-‘Arabiyyetu Dirâsetun Târîhiyyetun Taḥlîliyye. Suriye: Dâru’l-Fikir, 1988.
- Kızılkaya, Yakup. Arap Dilinde Kâmin Meseller. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2014. Kocabıyık, Halil İbrahim. “Arap Dilinde Etimolojik Açıdan ‘Hasene’ Maddesinin İncelenmesi”. Kilitbahir Dergisi 19 (2021), 108-124.
- Kocabıyık, Halil İbrahim. “Arap Dilinde İfadelerin Sanatlı Kullanımı: Fesâhat”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 31 (2022), 1115-1128.
- Kocabıyık, Halil İbrahim. “Arap Nahiv İlminin Doğuşu”. Arap Edebiyatının Gelişim Serüveni 1. ed. Ahmet Yıldız. 69-94. Konya: Palet Yayınları, 2022.
- Kocabıyık, Halil İbrahim. “Arap Nahiv İlminin Gelişimi”. Arap Edebiyatının Gelişim Serüveni 1. ed. Ahmet Yıldız. 95-128. Konya: Palet Yayınları, 2022.
- Koçak, İnci. “Arap Atasözlerine Geçmiş Edebiyatçılar”. Doğu Dilleri: Farsça, Arapça, Urduca, Hindoloji ve Sinoloji Araştırmaları 3/4 (1983), 107-113.
- Meydânî, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm el-. Mecme‘u’l-emsâl. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ts.
- Nuriyev, Tehran. Maverdi’nin Edebü’d-Dünya ve’d-Din’inde Geçen Arap Atasözlerinin İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2008.
- Pullu, İdris. Arap Dili ve Edebiyatında Meseller, Dil ve Belâgat Yönünden Özellikleri. Konya: Selçuk Üniversitesi, 2007.
- Sevdi, Ali. Arap Grameri Literatüründe Saʻleb ve el-Mecâlis Adlı Eseri. ed. Halis Dede - Musa Pekel. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2023.
- Süleymân, Sabâh Ali es-. Mu‘cemu şu‘arâi’l-Arab hattâ ‘usûri’l-ihticâc. Tikrit: Dâru Ğaydâ, 1437.
- Ünal, Mehmet. “Hıfzî’nin 16. Yüzyılda Yazdığı Atasözleri Derlemesi: Manzûme-i Durûb-ı Emsâl”. SDU Fen-Edebiyat Fak. Sosyal Bilimler Dergisi 35 (2015), 101-126.
- Ünal, Mehmet. Murad-ı Buhari Külliyatı-I. İstanbul: Kutup Yıldızı, 2013.
- Ünal, Mehmet. Osmanlı Türkçesi Grameri Sözlüğü. Isparta: El-Yay Yayıncılık, 2016.
- Ünal, Mehmet. Türk-İslam Edebiyatı. İstanbul: Lisans Yayınevi, 2020.
- Yûsî, Ebû Ali el-Hasen b. Mes‘ûd el-. Zehru’l-ekem fi’l-emsâl ve’lhikem. thk. Muhammed Haccî - Muhammed el-Ahdar. 3 Cilt. el-Mağrib: Dâru’s-sekâfe, 1401.
- Ziriklî, Ḫayruddîn b. Maḥmud ez-. el-Aʻlâm: Ḳâmûsu terâcim li-eşheri’r-ricâl ve’n-nisâ’ mine’l-‘Arab ve’l-mustaʻribîn ve’l-mustaşriḳîn. b.y.: Dâru’l-‘İlim li’l-Melâyîn, 15. Basım, 2002.
Öz
Bir milletin kültürünü, yaşam tarzını, tarihi olaylarını ve dini düşüncelerini yansıtan mesel, Arap edebiyatının nesir alanında ele alınan mühim bir konudur. Birtakım olaylar ve etkileşimler sonucunda vurgulu ve insicamlı bir şekilde söylenen bu ifadeler, o kültür içerisinde nesilden nesile aktarılmış ve zengin bir edebî birikim oluşturmuştur. İnsan tabiatı gereği hem iyi hem de kötü davranışlara eğilimli olması hasebiyle bazen doğruluk, cesaret, cömertlik, sadakat gibi övülen ve teşvik edilen davranışları sergilemiş; bazen de cimrilik, aptallık, nankörlük, yalancılık gibi yerilen ve uzak durulması gereken davranışlarda bulunmuştur. Bu bağlamda Arap coğrafyasında bazı kimseler, söz konusu davranışları sergilemede toplum içerisinde sivrilmiş ve öne çıkmışlardır ki bu halleriyle mesellere konu olmuşlardır. Bu çalışmada söz konusu özellikleri ve davranışları sebebiyle haklarında mesel kullanılan şahsiyetlerin hayat hikâyeleri, adlarına yazılan mesel ve bu meselin konusu kısaca ele alınmış olup söz konusu şahsiyetler alfabetik sıralamayla sunulmuştur. Bununla, bu kişilerin nasıl mesel konusu oldukları, bu mesellerin tarihi süreçte bireylerin hayatlarına nasıl etki ettiği ve kitaplarda zikri çokça geçip şöhret bulan bu kimselerin kimler olup sayılarının ne kadar olduğunu ortaya koymaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alî, Cevâd. el-Mufassal fi târîhi’l-Arab kable’l-İslâm. 20 Cilt. Dâru’s-Sâkî, 4. Basım, 2001. ‘Askerî, Ebû Hilâl el-Hasan b. Abdillah b. Sehl el-. Cemheretu’l-emsâl. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikir, ts.
- Atilla, Emad. Arap Halk Atasözlerinde Kadın İmgesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2020. Bağdâdî, Abdulkadir b. Ömer el-. Hizânetu’l-Edeb ve Lubbu Lubâbi Lisâni’l-Arab. thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn. 13 Cilt. Kâhire: Mektebetu’l-Hancî, 4. Basım, 1418.
- Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr, es-Suyûtî. el-Muhâderât ve’l-muhâverât. 1 Cilt. Beyrut: Dâru Ğarbi’l-İslâmî, 1424.
- Ebû Sa‘d el-Âbî, Mansûr b. el-Huseyn er-Râzî. Nesru’d-durr fi’l-muhâderât. thk. Hâlid Abdulğanî Mahfûz. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1. Basım, 2004.
- Ege, Ramazan - Tilkitaş, Sadullah. “Abdurrahman b. Ahmed b. Ali el-Humeydî’de Bedî’iyye”. EKEV Akademi Dergisi XXVI/92 (2022), 219-235.
- Endelusî, Aḥmed b. Muḥammed b. ‘Abdirabbih el-. el-‘İḳdu’l-ferîd. thk. ‘Abdulmecîd er-Ruḥeynî. Beyruṭ: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1404.
- Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed el-. Tehzîbu’l-Luğa. thk. Abdusselâm Serhân. Kâhire: Mektebetu’l-Hancî, ts.
- Hamevî, Şihâbuddîn Abdullah Yâkût b. Abdillah el-. Mu‘cemu’l-udebâ’/İrşâdu’l-erîb ilâ ma‘rifeti’l-edîb. thk. İhsân Abbâs. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1414.
- Houtsma, M. T. vd. Mûcezu Dâireti’l-Ma‘ârifi’l-İslâmiyye. thk. Ahmed Zekî Hûrşîd vd. 33 Cilt. B.y.: Merkezu’ş-Şârika lil-İbdâ‘i’l-Fikrî, 1418.
- ʻAbbâd, İsmâil b. ʻAbbâd es-Sâhib b. el-Muhît fi’l-luġa, ts.
- İbiş, Mustafa. Arap Dilinde Fasih ve Ammî Dil. Ankara: Sonçağ Yayıncılık, 2022.
- İbiş, Mustafa. ATLÂL: Şiirde, Sevgilinin Geride Bıraktığı Mekân ve Harabelerine Duyulan Özlem. Ankara: Sonçağ Yayıncılık, 2021.
- İbiş, Mustafa. İbn Ebî İsba‘ın Hayatı ve Belâgat İlmindeki Yeri. Ankara: İksad Yayınevi, 2021.
- İbn Manzûr, Cemâluddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânu’l-Arab. Beyrut: Dâru Sâdır, 3. Basım, 1414.
- İbn Sîde, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmâil. el-Muhkem ve’l-Muhîtu’l-Aʻzam. thk. Abdulhamîd Hindâvî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1421.
- Katâmış, Abdulmecîd. el-Emsâlu’l-‘Arabiyyetu Dirâsetun Târîhiyyetun Taḥlîliyye. Suriye: Dâru’l-Fikir, 1988.
- Kızılkaya, Yakup. Arap Dilinde Kâmin Meseller. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2014. Kocabıyık, Halil İbrahim. “Arap Dilinde Etimolojik Açıdan ‘Hasene’ Maddesinin İncelenmesi”. Kilitbahir Dergisi 19 (2021), 108-124.
- Kocabıyık, Halil İbrahim. “Arap Dilinde İfadelerin Sanatlı Kullanımı: Fesâhat”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 31 (2022), 1115-1128.
- Kocabıyık, Halil İbrahim. “Arap Nahiv İlminin Doğuşu”. Arap Edebiyatının Gelişim Serüveni 1. ed. Ahmet Yıldız. 69-94. Konya: Palet Yayınları, 2022.
- Kocabıyık, Halil İbrahim. “Arap Nahiv İlminin Gelişimi”. Arap Edebiyatının Gelişim Serüveni 1. ed. Ahmet Yıldız. 95-128. Konya: Palet Yayınları, 2022.
- Koçak, İnci. “Arap Atasözlerine Geçmiş Edebiyatçılar”. Doğu Dilleri: Farsça, Arapça, Urduca, Hindoloji ve Sinoloji Araştırmaları 3/4 (1983), 107-113.
- Meydânî, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm el-. Mecme‘u’l-emsâl. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ts.
- Nuriyev, Tehran. Maverdi’nin Edebü’d-Dünya ve’d-Din’inde Geçen Arap Atasözlerinin İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2008.
- Pullu, İdris. Arap Dili ve Edebiyatında Meseller, Dil ve Belâgat Yönünden Özellikleri. Konya: Selçuk Üniversitesi, 2007.
- Sevdi, Ali. Arap Grameri Literatüründe Saʻleb ve el-Mecâlis Adlı Eseri. ed. Halis Dede - Musa Pekel. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2023.
- Süleymân, Sabâh Ali es-. Mu‘cemu şu‘arâi’l-Arab hattâ ‘usûri’l-ihticâc. Tikrit: Dâru Ğaydâ, 1437.
- Ünal, Mehmet. “Hıfzî’nin 16. Yüzyılda Yazdığı Atasözleri Derlemesi: Manzûme-i Durûb-ı Emsâl”. SDU Fen-Edebiyat Fak. Sosyal Bilimler Dergisi 35 (2015), 101-126.
- Ünal, Mehmet. Murad-ı Buhari Külliyatı-I. İstanbul: Kutup Yıldızı, 2013.
- Ünal, Mehmet. Osmanlı Türkçesi Grameri Sözlüğü. Isparta: El-Yay Yayıncılık, 2016.
- Ünal, Mehmet. Türk-İslam Edebiyatı. İstanbul: Lisans Yayınevi, 2020.
- Yûsî, Ebû Ali el-Hasen b. Mes‘ûd el-. Zehru’l-ekem fi’l-emsâl ve’lhikem. thk. Muhammed Haccî - Muhammed el-Ahdar. 3 Cilt. el-Mağrib: Dâru’s-sekâfe, 1401.
- Ziriklî, Ḫayruddîn b. Maḥmud ez-. el-Aʻlâm: Ḳâmûsu terâcim li-eşheri’r-ricâl ve’n-nisâ’ mine’l-‘Arab ve’l-mustaʻribîn ve’l-mustaşriḳîn. b.y.: Dâru’l-‘İlim li’l-Melâyîn, 15. Basım, 2002.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Siyaset Bilimi (Diğer) |
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 2 Ocak 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 3 Ocak 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Aralık 2023 |
| Kabul Tarihi | 2 Ocak 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 6 Sayı: 2 |
ISSN: 2667-4491
Bu ürün Creative Commons Attribution 4.0 tarafından lisanslanmıştır.
Türk Akademik Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (TURAJAS) aşağıda verilen Alan Endeksleri tarafından taranmaktadır;