Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Borsa İstanbul'da Bireysel Yatırımcıların Hisse Performansı Üzerinde Davranışsal Finansın Etkisi ve Psikolojik Sermayenin Moderatör Rolünün İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 7 - 20

Yusuf Oflaz , Ahmet Erkuş , Esra Kangal

Öz

Bu çalışmada davranışsal finansın Borsa İstanbul'da bireysel yatırımcıların hisse senedi performansı üzerindeki etkisinin ve bu etkide psikolojik sermayenin rolünün araştırılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda 31 Aralık 2022-16 Ocak 2023 tarihleri arasında Borsa İstanbul'da işlem yapan 223 bireysel yatırımcıya anket uygulanmıştır. Anket formunda katılımcıların demografik profilini belirlemeye yönelik on bir soru ve Davranışsal Finans Ölçeği olan üç ölçek yer almaktadır. 26 ifadeli Psikolojik Sermaye Ölçeği, 24 ifadeli Psikolojik Sermaye Ölçeği ve 9 ifadeli Hisse Senedi Performans Ölçeği. Veri analizi için SPSS-22 programı kullanıldı. Çalışma sonucunda bireysel yatırımcıların hisse senedi performansı üzerinde davranışsal finans faktörlerinin, bu etkide psikolojik sermayenin ise kısmi bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal Finans Psikolojik Sermaye Hisse Senedi Performansı Bireysel Yatırımcı Borsa İstanbul

Kaynakça

  • Atmaningrum, S., Kanto, D. & Kisman, J. (2021). Investment Decisions: The Results of Knowledge, Income, and Self-Control. Journal of Economics and Business Vol.4, No.1, 2021: 100-112
  • Avey, J., Wernsing, T.S., & Luthans, F. (2008). Can Positive Employees Help Positive Organizational Change? Impact Of Psychological Capital and Emotions on Relevant Attitudes and Behaviors. The Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48-70.
  • Aydın, Ü., & Ağan, B. (2016). Rasyonel Olmayan Kararların Finansal Yatırım Tercihleri Üzerindeki Etkisi:Davranışsal Finans Çerçevesinde Bir Uygulama. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 95-99.
  • Baker, H.K., & Ricciardi, V. (2014). How Biases Affect Investor Behaviour. European Financial Review, 7-10.
  • Baker, M., & Wurgler, J. (2007). Investor Sentiment in The Stock Market. National Bureau of Economic Research,Working Paper 13189: 1-31.
  • Barberis, N., & Thaler, R. (2002). A survey of behavioral finance. National Bureau of Economic Research Inc. 9222.
  • Benard, B. (1993). Fostering Resiliency In Kids. Educational Leadership, 51(3), 44-48.
  • Bernstein, W. (2005). Yatırımın Dört Temel Taşı. İstanbul: Scala Yayıncılık
  • Bostancı, F. (2003). Davranışçı finans. SPK Yeterlilik Etüdü, (57), 1-19.
  • Çam, A.V., ve Hırka, E. (2021). Bireysel Yatırım Kararlarında Davranışsal Eğilimlerin Ölçülmesi:Gümüşhane Ilinde Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(3), 961-976.
  • Çetin, F., ve Basım, H. N. (2012). Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
  • Chavali, K., & MOHAN RAJ, P., Riyaz, A. (2021). Journal of Asian Finance, Economics and Business Vol 8 No 2 (2021) 0273–0280
  • Döm, S. (2003). Yatırımcı psikolojisi. İstanbul: Değişim Yayınları.
  • E. Arslan & D. Boztosun, "Davranışsal Finans ve Geleneksel Finans Açısından Finansal Yatırımların Değerlendirilmesi," In Muhasebe ve Finans Araştırmaları I, Konya: Eğitim Yayınevi, 2022, pp.101-128.
  • Ellsberg, D. (1961). Risk, Ambıguıty, And the Savage Axıoms. Quarterly Journal Of Economıcs,75(4), 643-669. Envick, B.R. (2005). Beyond human and social capital: the importance of positive psychological capital for entrepreneurial success. The Entrepreneurial Executive, (10), 41-52.
  • Erkuş, A., ve Fındıklı, M.A. (2013). Psikolojik Sermayenin Iş Tatmini, Iş Performansı Ve Işten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318.
  • Ertan, Y. (2007). Davranışsal Finans Ve Pişmanlık Teorisi’nin Döviz Kuru Riskinden Korunma Kararına Etkisi (Unpublished Master’s Thesis). Uludağ Üniversitesi.
  • Fuller, R. (1998). Behavioral Finance and Source of Alpha. Journal of Pension Investing, 2(3),5-12. Göçer, Ş., ve Karaca, S.S. (2019). Davranışsal Finans. İstanbul: Ekin Yayınevi.
  • Goldenberg, H.D. (2004). Book Review: Beyond Greed and Fear. Journal of Socio Economics.33(1), 131-134. Günak, N. (2007). İleri Teknik Analiz Uygulamaları. İstanbul: Literatür Yayınevi.
  • Harms, P.D., Krasikova, D.V., & Luthans, F. (2018). Not Me, But Reflects Me: Validating A Simple Implicit Measure of Psychological Capital. Journal of Personality Assessment, 100(5), 551-562.
  • Hefferon, K., & Boniwell, I. (2014). Pozitif Psikoloji Kuram, Araştırma Ve Uygulamalar (Çev.Tayfun Doğan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Influence Of Generalized Outcome Expectancies on Health. Journal of Personality, 55(2), 169-210.
  • Jensen, S.M., & Luthans, F. (2006). Relationship Between Entrepreneurs Psychological Capital And Their Authentic Leadership. Journal of Managerial Issues, 18(2), 254-273.
  • Kasemsap, K. (2015). The Role of Psychological Factors in Behavioral Finance. In BehavioralFinance And Investment Strategies, (94-115). Pennsylvania: IGI Global.
  • Kumar, A., & Gupta, N. (2020). Self-Learning Material of Behavioural Finance. R. Mahajan (Ed.). Jammu: University of Jammu, Directorate of Distance Education.
  • Larson, M., & Luthans, F. (2006). Potential Added Value of Psychological in Predicting Work Attitudes. Journal Of Leadership and Organizational Studies, (13), 44-61.
  • Luthans, F., & Avolio, B.J. (2009). The Point of Positive Organizational Behavior. Journal of Organizational Behavior, (30), 291-307.
  • Luthans, F., & Jensen, S.M. (2002). Hope: A New Positive Strength for Human Resource Development. Human Resource Development Review, (1), 304-322.
  • Luthans, F., & Youssef, C.M. (2004). Human, Social and Now Positive Psychological Capital Management: Investing In People for Competitive Advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.
  • Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, J.B., & Norman, S. M. (2007). Positive Psychological Capital: Measurement And Relationship with Performance and Satisfaction. Personnel Psychology, (60), 541-572.
  • Luthans, F., Vogelgesang, G.R., & Lester, P.B. (2006). Developing The Psychological Capital of Resiliency. Human Resource Development Review, 5(1), 25-44.
  • Luthans, F., Youssef, C., & Avolio, B.J. (2006). Psychological capital: Developing the Human Competitive Edge. USA: Oxford University Press.
  • Nelson, D., & Cooper, C.L. (2007). Positive organizational behavior. London: Sage Publication.
  • Öncü, M.A., ve Özevin, O. (2017). Kadınların Yatırım Alışkanlıklarının Davranışsal Finans Açısından Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 583-601.
  • Ormancı, G., Civek, F., & Ulusoy, T. (2024). Bireysel Yatırımcıların Kararlarında Davranışsal Finans Eğilimlerinin İncelenmesine Yönelik Amprik Bir Çalışma. International Journal of Disciplines in Economics & Administrative Sciences Studies, 8(48), 908-917.
  • Öztopcu, D., ve Aytekin, S. (2017). Bireysel Yatırım Kararlarının Davranışsal Finans Açısından Değerlendirilmesi Ve Balıkesir Ilinde Bir Uygulama. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (61), 456-476.
  • Peterson, C. (2006). A primer in positive psychology. New York.
  • Raut, R. K. (2020), Past Behaviour, Financial Literacy and Investment Decision-Making Process of Individual Investors. International Journal of Emerging Markets Vol. 15 No. 6, 2020 pp. 1243-1263.
  • Ricciardi, V. (2006). A Research Starting Point for The New Scholar: A Unique Perspective of Behavioral Finance. ICFAI Journal of Behavioral Finance, 3(3), 6-23.
  • Robbins, S.P. (2001). Organizational Behavior, 9th ed. New Jersey: Prentice Hall.
  • Scheier, M.F., & Carver, C.S. (1987). Dispositional Optimism and Physical Well-Being: The Seligman, M.E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology: An Introduction. American Psychologist, (555), 5-14.
  • Snyder, C. R. (2002). Hope Theory: Rainbows In the Mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249 276.
  • Thaler R.H., Tversky A., Kahneman D., & Schwartz, A. (1997). The Effect of Myopia And Loss Aversion on Risk Taking: An Experimental Test. Quarterly Journal of Economics, 112(2), 647-661.
  • Turazada, M.A., ve Şimşek, K. (2022). Bireysel Yatırımcıların Yatırım Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Davranışsal Finans Kapsamında Incelenmesi. Mali Çözüm Dergisi, 32(173), 113-146.
  • Ülkü, N. (2001). Finansta Davranış Teorileri Ve Imkb’nin Dezenflasyon Programının Başlangıcında Fiyat Davranışı.İMKB Dergisi, 5(17), 101-132.
  • Wilkes, G. A. (1979). Collins dictionary of the english language. Sydney: Collins.

Investigating the Effect of Behavioural Finance on Retail Investors’ Stock Performance in Borsa Istanbul and Moderator Role of Psychological Capital in This Effect

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 7 - 20

Yusuf Oflaz , Ahmet Erkuş , Esra Kangal

Öz

In this study, investigating the effect of behavioural finance on retail investors’ stock performance in Borsa Istanbul and the role of psychological capital in this effect is aimed. In this regard, a survey was conducted on 223 retail investors who make transactions in Borsa Istanbul between 31st December 2022 and 16th January 2023. In survey form, there are eleven questions on identifying participants’ demographical profile, and three scales which are Behavioural Finance Scale with 26 statements, Psychological Capital Scale with 24 statements, and Stock Performance Scale with 9 statements. For data analysis, SPSS-22 program was used. As the result of the study, it is found that behavioural finance factors have partial effect on retail investors’ stock performance, and psychological capital has a partial role in this effect.

Anahtar Kelimeler

Behavioural Finance Psychological Capital Stock Performance Retail Investor Borsa Istanbul

Kaynakça

  • Atmaningrum, S., Kanto, D. & Kisman, J. (2021). Investment Decisions: The Results of Knowledge, Income, and Self-Control. Journal of Economics and Business Vol.4, No.1, 2021: 100-112
  • Avey, J., Wernsing, T.S., & Luthans, F. (2008). Can Positive Employees Help Positive Organizational Change? Impact Of Psychological Capital and Emotions on Relevant Attitudes and Behaviors. The Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48-70.
  • Aydın, Ü., & Ağan, B. (2016). Rasyonel Olmayan Kararların Finansal Yatırım Tercihleri Üzerindeki Etkisi:Davranışsal Finans Çerçevesinde Bir Uygulama. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 95-99.
  • Baker, H.K., & Ricciardi, V. (2014). How Biases Affect Investor Behaviour. European Financial Review, 7-10.
  • Baker, M., & Wurgler, J. (2007). Investor Sentiment in The Stock Market. National Bureau of Economic Research,Working Paper 13189: 1-31.
  • Barberis, N., & Thaler, R. (2002). A survey of behavioral finance. National Bureau of Economic Research Inc. 9222.
  • Benard, B. (1993). Fostering Resiliency In Kids. Educational Leadership, 51(3), 44-48.
  • Bernstein, W. (2005). Yatırımın Dört Temel Taşı. İstanbul: Scala Yayıncılık
  • Bostancı, F. (2003). Davranışçı finans. SPK Yeterlilik Etüdü, (57), 1-19.
  • Çam, A.V., ve Hırka, E. (2021). Bireysel Yatırım Kararlarında Davranışsal Eğilimlerin Ölçülmesi:Gümüşhane Ilinde Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(3), 961-976.
  • Çetin, F., ve Basım, H. N. (2012). Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
  • Chavali, K., & MOHAN RAJ, P., Riyaz, A. (2021). Journal of Asian Finance, Economics and Business Vol 8 No 2 (2021) 0273–0280
  • Döm, S. (2003). Yatırımcı psikolojisi. İstanbul: Değişim Yayınları.
  • E. Arslan & D. Boztosun, "Davranışsal Finans ve Geleneksel Finans Açısından Finansal Yatırımların Değerlendirilmesi," In Muhasebe ve Finans Araştırmaları I, Konya: Eğitim Yayınevi, 2022, pp.101-128.
  • Ellsberg, D. (1961). Risk, Ambıguıty, And the Savage Axıoms. Quarterly Journal Of Economıcs,75(4), 643-669. Envick, B.R. (2005). Beyond human and social capital: the importance of positive psychological capital for entrepreneurial success. The Entrepreneurial Executive, (10), 41-52.
  • Erkuş, A., ve Fındıklı, M.A. (2013). Psikolojik Sermayenin Iş Tatmini, Iş Performansı Ve Işten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318.
  • Ertan, Y. (2007). Davranışsal Finans Ve Pişmanlık Teorisi’nin Döviz Kuru Riskinden Korunma Kararına Etkisi (Unpublished Master’s Thesis). Uludağ Üniversitesi.
  • Fuller, R. (1998). Behavioral Finance and Source of Alpha. Journal of Pension Investing, 2(3),5-12. Göçer, Ş., ve Karaca, S.S. (2019). Davranışsal Finans. İstanbul: Ekin Yayınevi.
  • Goldenberg, H.D. (2004). Book Review: Beyond Greed and Fear. Journal of Socio Economics.33(1), 131-134. Günak, N. (2007). İleri Teknik Analiz Uygulamaları. İstanbul: Literatür Yayınevi.
  • Harms, P.D., Krasikova, D.V., & Luthans, F. (2018). Not Me, But Reflects Me: Validating A Simple Implicit Measure of Psychological Capital. Journal of Personality Assessment, 100(5), 551-562.
  • Hefferon, K., & Boniwell, I. (2014). Pozitif Psikoloji Kuram, Araştırma Ve Uygulamalar (Çev.Tayfun Doğan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Influence Of Generalized Outcome Expectancies on Health. Journal of Personality, 55(2), 169-210.
  • Jensen, S.M., & Luthans, F. (2006). Relationship Between Entrepreneurs Psychological Capital And Their Authentic Leadership. Journal of Managerial Issues, 18(2), 254-273.
  • Kasemsap, K. (2015). The Role of Psychological Factors in Behavioral Finance. In BehavioralFinance And Investment Strategies, (94-115). Pennsylvania: IGI Global.
  • Kumar, A., & Gupta, N. (2020). Self-Learning Material of Behavioural Finance. R. Mahajan (Ed.). Jammu: University of Jammu, Directorate of Distance Education.
  • Larson, M., & Luthans, F. (2006). Potential Added Value of Psychological in Predicting Work Attitudes. Journal Of Leadership and Organizational Studies, (13), 44-61.
  • Luthans, F., & Avolio, B.J. (2009). The Point of Positive Organizational Behavior. Journal of Organizational Behavior, (30), 291-307.
  • Luthans, F., & Jensen, S.M. (2002). Hope: A New Positive Strength for Human Resource Development. Human Resource Development Review, (1), 304-322.
  • Luthans, F., & Youssef, C.M. (2004). Human, Social and Now Positive Psychological Capital Management: Investing In People for Competitive Advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.
  • Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, J.B., & Norman, S. M. (2007). Positive Psychological Capital: Measurement And Relationship with Performance and Satisfaction. Personnel Psychology, (60), 541-572.
  • Luthans, F., Vogelgesang, G.R., & Lester, P.B. (2006). Developing The Psychological Capital of Resiliency. Human Resource Development Review, 5(1), 25-44.
  • Luthans, F., Youssef, C., & Avolio, B.J. (2006). Psychological capital: Developing the Human Competitive Edge. USA: Oxford University Press.
  • Nelson, D., & Cooper, C.L. (2007). Positive organizational behavior. London: Sage Publication.
  • Öncü, M.A., ve Özevin, O. (2017). Kadınların Yatırım Alışkanlıklarının Davranışsal Finans Açısından Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 583-601.
  • Ormancı, G., Civek, F., & Ulusoy, T. (2024). Bireysel Yatırımcıların Kararlarında Davranışsal Finans Eğilimlerinin İncelenmesine Yönelik Amprik Bir Çalışma. International Journal of Disciplines in Economics & Administrative Sciences Studies, 8(48), 908-917.
  • Öztopcu, D., ve Aytekin, S. (2017). Bireysel Yatırım Kararlarının Davranışsal Finans Açısından Değerlendirilmesi Ve Balıkesir Ilinde Bir Uygulama. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (61), 456-476.
  • Peterson, C. (2006). A primer in positive psychology. New York.
  • Raut, R. K. (2020), Past Behaviour, Financial Literacy and Investment Decision-Making Process of Individual Investors. International Journal of Emerging Markets Vol. 15 No. 6, 2020 pp. 1243-1263.
  • Ricciardi, V. (2006). A Research Starting Point for The New Scholar: A Unique Perspective of Behavioral Finance. ICFAI Journal of Behavioral Finance, 3(3), 6-23.
  • Robbins, S.P. (2001). Organizational Behavior, 9th ed. New Jersey: Prentice Hall.
  • Scheier, M.F., & Carver, C.S. (1987). Dispositional Optimism and Physical Well-Being: The Seligman, M.E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology: An Introduction. American Psychologist, (555), 5-14.
  • Snyder, C. R. (2002). Hope Theory: Rainbows In the Mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249 276.
  • Thaler R.H., Tversky A., Kahneman D., & Schwartz, A. (1997). The Effect of Myopia And Loss Aversion on Risk Taking: An Experimental Test. Quarterly Journal of Economics, 112(2), 647-661.
  • Turazada, M.A., ve Şimşek, K. (2022). Bireysel Yatırımcıların Yatırım Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Davranışsal Finans Kapsamında Incelenmesi. Mali Çözüm Dergisi, 32(173), 113-146.
  • Ülkü, N. (2001). Finansta Davranış Teorileri Ve Imkb’nin Dezenflasyon Programının Başlangıcında Fiyat Davranışı.İMKB Dergisi, 5(17), 101-132.
  • Wilkes, G. A. (1979). Collins dictionary of the english language. Sydney: Collins.
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Finans ve Yatırım (Diğer)
Bölüm Research Article
Yazarlar

Yusuf Oflaz 0000-0002-5428-1616

Ahmet Erkuş 0000-0003-3270-7070

Esra Kangal 0000-0002-9154-1149

Erken Görünüm Tarihi 4 Temmuz 2025
Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 21 Mart 2024
Kabul Tarihi 28 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025Cilt: 8 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Oflaz, Y., Erkuş, A., & Kangal, E. (2025). Investigating the Effect of Behavioural Finance on Retail Investors’ Stock Performance in Borsa Istanbul and Moderator Role of Psychological Capital in This Effect. Turkish Research Journal of Academic Social Science, 8(1), 7-20. https://doi.org/10.59372/turajas.1456601

ISSN: 2667-4491

20120

Bu ürün Creative Commons Attribution 4.0 tarafından lisanslanmıştır.

20119

Türk Akademik Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (TURAJAS) aşağıda verilen Alan Endeksleri tarafından taranmaktadır;

20096 20097 20098 20126 20127 20128 20147

20148