Öz
Dil en temel kültür taşıyıcı unsur olarak sosyal hayatta canlılığını sürdürmektedir. Sosyal hayatı kendi içinde değerlendirdiğimizde giyim, mühim bir yere sahiptir. Kültürün aktarıcısı, ifade edicisi olarak giyim şekli toplumun ve bireylerin hayata bakışlarını göstermektedir. İnsanların en çok tercih ettiği kıyafetlerden biri olarak tişörtler de burada ele alınması gereken bir unsurdur. İnsanların üzerinde taşıdığı tişörtler, dilin varlığını sürdürdüğü alanlardan biridir. Bu alanların amacına uygun şekilde kullanılması dilin gelişimini ve ilerlemesini etkilemektedir. Bu araştırmada, Türkiye’deki dört giyim markasının tişörtleri üzerindeki yazıların hangi dillerde olduğunu ve bu yazıların Türk kültürünü yansıtıp yansıtmadığını saptamak amaçlanmıştır. Bu kapsamda araştırmanın veri setini Türkiye’de satış yapan dört marka (LC Waikiki, DeFacto, Koton ve Mavi) oluşturmuştur. Araştırmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Adı belirtilen dört markanın çevrimiçi alışveriş sitelerinden tişörtler tespit edilerek sınıflandırılmış ve tablo üzerinde gösterilmiştir. Araştırma sonucunda Türkçe yazılı tişörtlerde en çok tespit edilen kategori şehir tanıtımları, İngilizce yazılı tişörtlerde ise slogan türü ifadeler olmuştur. Türkçe yazılı tişörtlerde millî bayramlar ve Atatürk ile ilgili yazılar yer alırken İngilizce yazılı tişörtlerde ise kişisel gelişim konusunda yazılara yer verilmiştir. Bununla birlikte tişört yazılarının sıklıkla yabancı dillerde olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda millî kültür ve dil-dünya görüşünün yansıması olarak tişörtlerde kullanılmak üzere Türkçe şiirlerden öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akay Ahmed, A. (2020). Edebi türlerden sefaretnamaler üzerine kültürel değerlendirme. A. A. Akay, A. Fişekçioğlu (Ed.), Dil Kullanıcısı Bağlamında Kuramdan Uygulamaya Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Avrupa Konseyi (2020). Diller için avrupa ortak başvuru metni öğrenme, öğretme ve değerlendirme – tamamlayıcı cilt. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
- Büyüköztürk, Ş., vd. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (25. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
- Chiluwa, I. & Ajiboye, E. (2016). Discursive pragmatics of T-shirt inscriptions: Constructing the self, context and social aspirations. Pragmatics and Society.
- Chipizubov, V. (2020). English inscription on clothes. Чипизубов Влад (2020), Кому понятны англоязычные надписи на одежде?. https://ppt-online.org/360340, 2020 Erişim Tarihi: 07.03.2022.
- Cullum-Swan, B. ve Manning, P. K. (1994). What is a t-shirt? Codes, chronotypes, and everyday objects. Riggins, Stephen Harold (Ed.), In The Socialness of Things: Essays on the Socio-Semiotics of Objects. Berlin: De Gruyter Mouton. https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783110882469.415/pdf Erişim Tarihi: 18.03.2022.
- Çiçek, M. (2021). Tişört yazıları üzerine toplum dil bilimsel bir araştırma. Turkish Studies-Language, 16(1), 165-184. https://dx.doi.org/10.47845/TurkishStudies.48998
- Dilçin, C. (2013). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Eco, U. (2017). Avrupa kültüründe kusursuz dil anlayışı, (Çev. Kemal Ataka), İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Eizenberg, A. (2013). T-shirt: A cultural evolution of meanings, as a narrative of time. Fashioning Time and Memory.
- Fişekcioğlu A. (2020). Yabancı dil olarak türkçe öğretimine terimler açısından bir bakış: Kültür aktarımı, kültür paylaşımı, kültürlerarasılık. Current Debates on social sciences multididislinary studies, 4. 80-94.
- Karasu, B. (2019). Ortaokul fen bilimleri derslerinde işlenen bilim insanlarına yönelik formüllü tişört yönteminin akademik başarıya etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü: Ağrı. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim Tarihi: 07.03.2022
- Karçığa, S. (2015). Dede korkut kitabı’nın anlam bilimsel çözümlenmesinde kavram alanının rolü. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim Tarihi: 22.04.2024
- Khalikov, M.M. (2020). Spectacular and ludic aspects of speech genres: T¬shirt¬legends Зрелищноигровые аспекты речевых жанров: надписи на футболках. 26. 118-127, https://www.researchgate.net/publication/342490478_Spectacular_and_Ludic_Aspects_of _Speech_Genres_Tshirtlegends, 2020. https://doi.org/10.18500/2311-0740-2020-2-26- 118-127. Erişim Tarihi: 07.03.2022.
- Koca, E. ve Koç, F. (2009). Giysi tasarımında yaratıcılık. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(1). Macit, M. (1994). Nedim Divanı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi. Ankara.
- Molla, A. (2007). Giysi tasarımı aşamalarının incelenmesi ve hazır giyim işletmelerdeki tasarımcı performansının değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
- Öztürk Dağabakan, F. (2012). Toplumdilbilimsel bir kavram olarak kadın-erkek dil ayrımına türkçe ve almanca açısından bir yaklaşım. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 47, (87-106).
- Rydkina, A. V. (2018). Modern öğrencilerin kıyafetleri üzerindeki yazılar. Vitebsk Devlet Veteriner Hekimliği Akademisi, 272-274.
- Rzayeva, S. (2020). Küreselleşmenin kültürel akışları ve somut olmayan kültürel miras üzerindeki etkileri, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(29), 33-52.
- Samuk, A. (2014). Tişört tasarımlarında kullanılan plastik unsurların incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim Tarihi: 08.03.2022
- Tatcı, M. (2005). Âşık Yunus. Ankara: MEB.
- Telc. (2018). Diller için avrupa ortak öneriler çerçevesi. telc GmbH, Frankfurt/Main, Almanya.
- Telc. (2011). Avrupa Dil sertifikaları yaşam boyu eğitiminin kilometre taşları. telc GmbH, Frankfurt/Main, Almanya.
- Yazıcı, B. (2013). Reklam iletilerinde türk dili kullanımı ve uygulamadaki dil yanlışları. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
- Yukhmina, E., Mamonova, N., & Mingazheva, E. (2019). Linguo-structural analysis of the english t-shirt ınscriptions as new urban media. In & Z. Marina Viktorovna (Ed.), Journalistic Text in a New Technological Environment: Achievements and Problems, vol 66. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences (pp. 424-431). Future Academy. https://doi.org/10.15405/epsbs.2019.08.02.49.
- Рыдкина, И. А. (2018). Надписи на одежде современных студентов. Витебская государственная академия ветеринарной медицины, 272-274.
Öz
Language continues its vitality in social life as the most basic culture-carrying element. When we consider social life in itself, clothing has an important place. The t-shirts people wear are one of the areas where language continues its existence. In this research, it was aimed to determine in which languages the inscriptions on the t-shirts of four clothing brands in Turkey are and whether these inscriptions reflect Turkish culture. In this context, the data set of the research consisted of four brands selling in Turkey. Scanning method was used in the research. T-shirts from the online shopping sites of the four brands mentioned were identified, classified and shown in the table. As a result of the research, the most detected category in Turkish written t-shirts was city promotions, and in English written t-shirts were slogan-type expressions. While the T-shirts written in Turkish contain articles about national holidays and Ataturk, the T-shirts written in English contain articles about personal development. However, it has been determined that t-shirt texts are often in foreign languages. At the end of the study, suggestions were made from Turkish poems to be used on t-shirts as a reflection of national culture and language-world view.
Anahtar Kelimeler
Turkish national culture sociolinguistic T-shirt inscriptions
Kaynakça
- Akay Ahmed, A. (2020). Edebi türlerden sefaretnamaler üzerine kültürel değerlendirme. A. A. Akay, A. Fişekçioğlu (Ed.), Dil Kullanıcısı Bağlamında Kuramdan Uygulamaya Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Avrupa Konseyi (2020). Diller için avrupa ortak başvuru metni öğrenme, öğretme ve değerlendirme – tamamlayıcı cilt. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
- Büyüköztürk, Ş., vd. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (25. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
- Chiluwa, I. & Ajiboye, E. (2016). Discursive pragmatics of T-shirt inscriptions: Constructing the self, context and social aspirations. Pragmatics and Society.
- Chipizubov, V. (2020). English inscription on clothes. Чипизубов Влад (2020), Кому понятны англоязычные надписи на одежде?. https://ppt-online.org/360340, 2020 Erişim Tarihi: 07.03.2022.
- Cullum-Swan, B. ve Manning, P. K. (1994). What is a t-shirt? Codes, chronotypes, and everyday objects. Riggins, Stephen Harold (Ed.), In The Socialness of Things: Essays on the Socio-Semiotics of Objects. Berlin: De Gruyter Mouton. https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783110882469.415/pdf Erişim Tarihi: 18.03.2022.
- Çiçek, M. (2021). Tişört yazıları üzerine toplum dil bilimsel bir araştırma. Turkish Studies-Language, 16(1), 165-184. https://dx.doi.org/10.47845/TurkishStudies.48998
- Dilçin, C. (2013). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Eco, U. (2017). Avrupa kültüründe kusursuz dil anlayışı, (Çev. Kemal Ataka), İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Eizenberg, A. (2013). T-shirt: A cultural evolution of meanings, as a narrative of time. Fashioning Time and Memory.
- Fişekcioğlu A. (2020). Yabancı dil olarak türkçe öğretimine terimler açısından bir bakış: Kültür aktarımı, kültür paylaşımı, kültürlerarasılık. Current Debates on social sciences multididislinary studies, 4. 80-94.
- Karasu, B. (2019). Ortaokul fen bilimleri derslerinde işlenen bilim insanlarına yönelik formüllü tişört yönteminin akademik başarıya etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü: Ağrı. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim Tarihi: 07.03.2022
- Karçığa, S. (2015). Dede korkut kitabı’nın anlam bilimsel çözümlenmesinde kavram alanının rolü. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim Tarihi: 22.04.2024
- Khalikov, M.M. (2020). Spectacular and ludic aspects of speech genres: T¬shirt¬legends Зрелищноигровые аспекты речевых жанров: надписи на футболках. 26. 118-127, https://www.researchgate.net/publication/342490478_Spectacular_and_Ludic_Aspects_of _Speech_Genres_Tshirtlegends, 2020. https://doi.org/10.18500/2311-0740-2020-2-26- 118-127. Erişim Tarihi: 07.03.2022.
- Koca, E. ve Koç, F. (2009). Giysi tasarımında yaratıcılık. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(1). Macit, M. (1994). Nedim Divanı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi. Ankara.
- Molla, A. (2007). Giysi tasarımı aşamalarının incelenmesi ve hazır giyim işletmelerdeki tasarımcı performansının değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
- Öztürk Dağabakan, F. (2012). Toplumdilbilimsel bir kavram olarak kadın-erkek dil ayrımına türkçe ve almanca açısından bir yaklaşım. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 47, (87-106).
- Rydkina, A. V. (2018). Modern öğrencilerin kıyafetleri üzerindeki yazılar. Vitebsk Devlet Veteriner Hekimliği Akademisi, 272-274.
- Rzayeva, S. (2020). Küreselleşmenin kültürel akışları ve somut olmayan kültürel miras üzerindeki etkileri, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(29), 33-52.
- Samuk, A. (2014). Tişört tasarımlarında kullanılan plastik unsurların incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim Tarihi: 08.03.2022
- Tatcı, M. (2005). Âşık Yunus. Ankara: MEB.
- Telc. (2018). Diller için avrupa ortak öneriler çerçevesi. telc GmbH, Frankfurt/Main, Almanya.
- Telc. (2011). Avrupa Dil sertifikaları yaşam boyu eğitiminin kilometre taşları. telc GmbH, Frankfurt/Main, Almanya.
- Yazıcı, B. (2013). Reklam iletilerinde türk dili kullanımı ve uygulamadaki dil yanlışları. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
- Yukhmina, E., Mamonova, N., & Mingazheva, E. (2019). Linguo-structural analysis of the english t-shirt ınscriptions as new urban media. In & Z. Marina Viktorovna (Ed.), Journalistic Text in a New Technological Environment: Achievements and Problems, vol 66. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences (pp. 424-431). Future Academy. https://doi.org/10.15405/epsbs.2019.08.02.49.
- Рыдкина, И. А. (2018). Надписи на одежде современных студентов. Витебская государственная академия ветеринарной медицины, 272-274.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Bilişsel ve Hesaplamalı Psikoloji (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 1 Ocak 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 17 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |
ISSN: 2667-4491
Bu ürün Creative Commons Attribution 4.0 tarafından lisanslanmıştır.
Türk Akademik Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (TURAJAS) aşağıda verilen Alan Endeksleri tarafından taranmaktadır;