Tasavvuf, kalp bilgisi olarak tanımlanan ve manevi deneyimlere odaklanan bir alan olarak bilinir. Türk klâsik edebiyatının önemli kaynaklarından biridir. Eşyalara ve olaylara nasıl bakılırsa bakılsın, hemen her divan şairinin şiirlerinde tasavvufun etkileri görülür. Bazı şairler şiirlerinde tamamen tasavvufu işlerken, bazı şairlerde ise tasavvuf sadece motif olarak görülür. Tasavvufun hayata geçirilmesi tarikatlar vasıtasıyla gerçekleşmiştir. Bir tarikata katılmak için bir olgun rehbere, yani mürşid-i kâmile ihtiyaç vardır. Tarikatlarda mürşitlerin liderliğiyle alt şubeler oluşmuş ve zamanla anlayış ve yöntem farklılıkları nedeniyle birçok şube ortaya çıkmıştır. Osmanlı İslam toplumunda asırlardır tarikatlar, Müslümanların vazgeçilmez unsurları olmuştur. Zaviye ve tekkelerin bir amacı da topluma dini, ahlaki ve sosyal faaliyetler sunarak gönüllü müesseseler haline gelmişlerdir. Tasavvuf ve tarikatlar Osmanlı dini yaşamında olduğu kadar sosyo-kültürel hayatta da önemli bir yere sahipti. Bu etki, divan şairlerinin hayatlarında ve şiirlerinde görülebilir. Tezkirelere göre, şairler Halveti, Gülşeni, Celveti, Hamzavi, Mevlevi, Nakşi, Bektaşi, Bayrami, Kadiri, Şa'bani, Üveysi ve Hurufi tarikatlarından birine intisap etmişlerdir. Tarikatlar, şairlere manevi ilham kaynağı olmuş ve şiirlerinde tasavvufi motiflerin kullanılmasına yol açmıştır. Şairler, tarikatlara bağlılıklarını şiirlerinde ifade etmiş ve bu tarikatların öğretileriyle şekillenen bir dünya görüşü ortaya koymuşlardır. Bu şekilde, tarikatlar Osmanlı edebiyatının ve kültürünün önemli bir parçası olmuştur. Bu dönemde, birçok şair, zamanın gerektirdiği şartlardan ötürü tasavvufa ilgi duymuş ve seyr-i suluk yoluyla makam sahibi olmuştur. Bazıları ise şeyhlik ve postnişinlik makamına yükselerek bu görevi üstlenmiştir. Bu çalışmada, Rumeli menşeli 17-18. yüzyılda yaşamış bazı tarikat mensubu divan sahibi bazı şairler üzerinde durulacaktır.
Sufism is known as a field that is defined as the knowledge of the heart and focuses on spiritual experiences. It is one of the important sources of Turkish classical literature. No matter how things and events are looked at, the effects of Sufism can be seen in the poems of almost every divan poet. While some poets deal with Sufism in their poems, some poets use Sufism as a subtle motif. The realization of Sufism was through sects. A mature guide, that is, a perfect murshid, is needed to join a cult. With the leadership of the masters, sub-branches were formed in the sects, and in time, many branches emerged due to differences in understanding and method. For centuries, sects have been indispensable elements of Muslims in the Ottoman Islamic society. They have become voluntary institutions by providing religious, moral and social services to the public through sects, lodges and zaviyes. Sufism and sects had an important place in the socio-cultural life as well as in the Ottoman religious life. This effect can be seen in the lives and poems of divan poets. According to the tezkires, the poets joined one of the Mevlevi, Nakşi, Halveti, Bektashi, Gülşeni, Bayrami, Kadiri, Celveti, Hamzavi, Şa'bani, Hurufi and Üveysi sects. Sects have been a source of spiritual inspiration to poets and have led to the use of mystical motifs in their poems. The poets expressed their loyalty to the sects in their poems and put forward a worldview shaped by the teachings of these sects. In this way, sects became an important part of Ottoman literature and culture. In this period, many poets were interested in Sufism due to the conditions required by the time and became an authority through the course of suluk. Some of them assumed this duty by rising to the posts of postnishinlik and sheikh. In this study, 17-18 years old Rumelia origin. In this study, some poets who lived in the 19th century, who were members of the sect and who had a divan, will be discussed.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Siyaset Bilimi (Diğer) |
Bölüm | Research Article |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 2 Ocak 2024 |
Yayımlanma Tarihi | 3 Ocak 2024 |
Gönderilme Tarihi | 9 Kasım 2023 |
Kabul Tarihi | 24 Aralık 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 6 Sayı: 2 |
ISSN: 2667-4491
Bu ürün Creative Commons Attribution 4.0 tarafından lisanslanmıştır.
Türk Akademik Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (TURAJAS) aşağıda verilen Alan Endeksleri tarafından taranmaktadır;