Öz
Sigorta şirketleri finansal sistemin lokomotifi olarak görülen ve tüm ülkeler için hayati faaliyetlerini yerine getiren kurumlardır. Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde bankacılık sektörü yanında önemli faaliyetleri icra ederek finansal sektörün işlevsel olmasına katkı sağlamaktadır. Bu çalışmada BİST’te (Borsa İstanbul) faaliyet gösteren Agesa Hayat Emeklilik AŞ, Ak Sigorta AŞ, Anadolu Anonim Türk Sigorta AŞ, Anadolu Hayat Emeklilik Aş, Ray Sigorta AŞ ve Türkiye Sigorta AŞ olmak üzere 6 sigorta şirketinin 2019-2022 dönemindeki finansal performansının ÇKKV (Çok Kriterli Karar Verme) tekniklerinden CRITIC (Criteria Importance Through Intercritera Correlation) ve MARCOS (Measurement Alternatives and Ranking according to Compromise Solution) modelleri ile ölçülmesi amaçlanmıştır. Analiz kapsamında belirlenen Kısa Vadeli Borçlar/Toplam Aktifler, Dönem Net Kârı/Toplam Aktif, Cari Varlık/Toplam Varlık, Faaliyet Gideri/Toplam Varlıklar, Özkaynaklar/Toplam Aktifler, Aktif Karlılık Oranı, Net Kâr/Özsermaye ve Alınan Prim Net/Alınan Prim Brüt kriterlerinin ağırlıklarının objektif olması amacıyla CRITIC metodu tercih edilmiştir. Belirlenen ağırlık skorlarından sonra çalışmanın ikinci kısmında MARCOS metodu ile analizler gerçekleştirilmiştir. CRITIC yöntemi analiz sonuçlarına göre incelenen dönemde sigorta şirketleri için en önemli finansal performans belirleyici kriter Faaliyet Gideri/Toplam Varlıklar olmuştur. Söz konusu yöntemden elde edilen sonuçlara göre Anadolu Hayat Emeklilik şirketi incelenen şirketler içinde performansı en yüksek şirket olurken Agesa Sigorta şirketi tüm yıllarda en kötü performansa sahip firma olarak tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Acar, M. (2019). Finansal performansın belirlenmesinde ve sıralanmasında TOPSIS çok kriterli karar verme yönteminin kullanılması: BIST sigorta şirketleri uygulaması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11 (21), 136-162. DOI: 10.14784/marufacd.623385.
- Aydın, Y. (2019). Türkiye'de hayat\emeklilik sigorta sektörünün finansal performans analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1) , 107-118 . DOI: 10.29106/fesa.536729.
- Aydın, Y. (2021). Bütünleşik bir ÇKKV modeli ile sigorta şirketlerinin piyasa performansının analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (32), 53-66. DOI: 10.18092/ulikidince.880912.
- Aydın Ünal, E. (2019). Bütünleşik ENTROPI ve EDAS yöntemleri kullanılarak BIST sigorta şirketlerinin performansının ölçülmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (4), 555-566. DOI: 10.29106/fesa.649946.
- Aydın Ünal, E., ve Taşcı, M. Z. (2022). Türk katılım sigortacılığı sektörünün SD-Waspas modeliyle analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25 (2), 781-792.
- Bilbao-Terol, A., Arenas-Parra, M., Quiroga-García, R., ve Bilbao Terol, C. (2022). An Extended best–worst multiple reference point method: application in the assessment of non-life insurance companies. Oper Res Int J 22, 5323–5362.
- Diakoulaki, D., Mavrotas, G., ve Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The CRITIC method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
- Din, S. M. U., Abu-Bakar, A., ve Regupathi, A. (2017). Does insurance promotes economic growth: A comparative study of developed and emerging/developing economies. Cogent Economics & Finance, 5 (1), 1390029.
- Erdebilli, B., Gecer, E., Yılmaz, İ., Aksoy, T., Hacıoğlu, U., Dinçer, H., ve Yüksel, S. (2023). Q-ROF Fuzzy TOPSIS and VIKOR methods for the selection of sustainable private health insurance policies. Sustainability, 15(12), 9229. https://doi.org/10.3390/su15129229.
- Gao, R., Nam, H. O., Ko, W. I., ve Jang, H. (2017). National optionsfor a sustainable nuclear energy system: MCDM evaluation using an improved integrated weighting approach. Energies, 10(12), 1-24.
- Ishan, L. (2023). The Use of mobile application to buy insurance: an AHP-based study. International Journal of Operational Research, 46(3), 323-342.
- Lukić, R. (2023). Uporaba metode PROMETHEE pri ocenjevanju učinkovitosti zavarovanja v Srbiji. Revija Za Ekonomske in Poslovne Vede, 10(1), 3–19. https://doi.org/10.55707/eb.v10i1.121.
- Pala, O. (2022). BIST sigorta endeksinde CRITIC ve MULTIMOOSRAL tekniklerine dayalı finansal analiz. İzmir İktisat Dergisi, 37 (1), 218-235. DOI: 10.24988/ije.939532.
- Peleckienė, V., Peleckis, K., Dudzevičiūtė, G. i K. ve Peleckis, K. (2019). The Relationship between ınsurance and economic growth: Evidence from the European union countries. Economic research - Ekonomska istraživanja, 32 (1), 1138-1151. https://doi.org/10.1080/1331677X.2019.1588765.
- Puška, A., Lukić, M., Božanić, D., Nedeljković, M., ve Hezam, I. M. (2023). Selection of an ınsurance company in agriculture through hybrid multi-criteria decision-making. Entropy, 25(6), 959. https://doi.org/10.3390/e25060959.
- Ray, S., Thakur, V., ve Bandyopadhyay, V. (2020). India’s insurance sector: Challenges and opportunities. Indian Council for Research on International Economic Relations.
- Stević, Z., Pamučar, D., Puška, A., ve Chatterjee, P. (2020). Sustainable supplier selection in healthcare industries using a new MCDM Method: measurement alternatives and ranking according to compromise solution (MARCOS), Computers & Industrial Engineering, 140, pp. 1-15.
- Taşçı, M. Z. (2023). Piyasa çarpanlarıyla performans analizi: BİST sigorta şirketleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13 (2), 1211-1224. DOI: 10.30783/nevsosbilen.1277228.
- Widya Mawarni, A., Gustiawaty Dewi, F., ve Dharma, F. (2023). Performance measurement of the insurance industry ın Indonesia using the best-worst method (BWM). Asia Pacific Journal of Business Economics and Technology, 3(05), 79-104. https://doi.org/10.98765/apjbet.v3i05.191.
- Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu Faaliyet Raporu, 2022, https://seddk.gov.tr/upload/ SEDDK%202022%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Raporu.pdf.
Öz
Insurance companies are seen as the locomotive of the financial system and fulfill vital activities for all countries. Especially in developing economies such as Turkey, they contribute to the functionality of the financial sector by performing important activities alongside the banking sector. In this study, it is aimed to measure the financial performance of 6 insurance companies operating in BIST (Borsa Istanbul), namely Agesa Hayat Emeklilik AŞ, Ak Sigorta AŞ, Anadolu Anonim Türk Sigorta AŞ, Anadolu Hayat Emeklilik AŞ, Ray Sigorta AŞ and Türkiye Sigorta AŞ for the period 2019-2022 with CRITIC (Criteria Importance Through Intercriteria Correlation) and MARCOS (Measurement Alternatives and Ranking according to Compromise Solution) models. CRITIC method was preferred in order to make the weights of Short-Term Debt/Total Assets, Net Profit for the Period/Total Assets, Current Assets/Total Assets, Operating Expenses/Total Assets, Equity/Total Assets, Return on Assets Ratio, Net Profit/Equity and Net Premium Received/Gross Premium Received criteria objective. After the determined weight scores, the MARCOS method was used in the second part of the study. According to the results of the CRITIC method analysis, the most important financial performance determinant criterion for insurance companies in the analyzed period was Operating Expense/Total Assets. According to the results obtained from this method, Anadolu Hayat Emeklilik was the company with the highest performance among the companies analyzed, while Agesa Sigorta was the company with the worst performance in all years.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Acar, M. (2019). Finansal performansın belirlenmesinde ve sıralanmasında TOPSIS çok kriterli karar verme yönteminin kullanılması: BIST sigorta şirketleri uygulaması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11 (21), 136-162. DOI: 10.14784/marufacd.623385.
- Aydın, Y. (2019). Türkiye'de hayat\emeklilik sigorta sektörünün finansal performans analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1) , 107-118 . DOI: 10.29106/fesa.536729.
- Aydın, Y. (2021). Bütünleşik bir ÇKKV modeli ile sigorta şirketlerinin piyasa performansının analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (32), 53-66. DOI: 10.18092/ulikidince.880912.
- Aydın Ünal, E. (2019). Bütünleşik ENTROPI ve EDAS yöntemleri kullanılarak BIST sigorta şirketlerinin performansının ölçülmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (4), 555-566. DOI: 10.29106/fesa.649946.
- Aydın Ünal, E., ve Taşcı, M. Z. (2022). Türk katılım sigortacılığı sektörünün SD-Waspas modeliyle analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25 (2), 781-792.
- Bilbao-Terol, A., Arenas-Parra, M., Quiroga-García, R., ve Bilbao Terol, C. (2022). An Extended best–worst multiple reference point method: application in the assessment of non-life insurance companies. Oper Res Int J 22, 5323–5362.
- Diakoulaki, D., Mavrotas, G., ve Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The CRITIC method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
- Din, S. M. U., Abu-Bakar, A., ve Regupathi, A. (2017). Does insurance promotes economic growth: A comparative study of developed and emerging/developing economies. Cogent Economics & Finance, 5 (1), 1390029.
- Erdebilli, B., Gecer, E., Yılmaz, İ., Aksoy, T., Hacıoğlu, U., Dinçer, H., ve Yüksel, S. (2023). Q-ROF Fuzzy TOPSIS and VIKOR methods for the selection of sustainable private health insurance policies. Sustainability, 15(12), 9229. https://doi.org/10.3390/su15129229.
- Gao, R., Nam, H. O., Ko, W. I., ve Jang, H. (2017). National optionsfor a sustainable nuclear energy system: MCDM evaluation using an improved integrated weighting approach. Energies, 10(12), 1-24.
- Ishan, L. (2023). The Use of mobile application to buy insurance: an AHP-based study. International Journal of Operational Research, 46(3), 323-342.
- Lukić, R. (2023). Uporaba metode PROMETHEE pri ocenjevanju učinkovitosti zavarovanja v Srbiji. Revija Za Ekonomske in Poslovne Vede, 10(1), 3–19. https://doi.org/10.55707/eb.v10i1.121.
- Pala, O. (2022). BIST sigorta endeksinde CRITIC ve MULTIMOOSRAL tekniklerine dayalı finansal analiz. İzmir İktisat Dergisi, 37 (1), 218-235. DOI: 10.24988/ije.939532.
- Peleckienė, V., Peleckis, K., Dudzevičiūtė, G. i K. ve Peleckis, K. (2019). The Relationship between ınsurance and economic growth: Evidence from the European union countries. Economic research - Ekonomska istraživanja, 32 (1), 1138-1151. https://doi.org/10.1080/1331677X.2019.1588765.
- Puška, A., Lukić, M., Božanić, D., Nedeljković, M., ve Hezam, I. M. (2023). Selection of an ınsurance company in agriculture through hybrid multi-criteria decision-making. Entropy, 25(6), 959. https://doi.org/10.3390/e25060959.
- Ray, S., Thakur, V., ve Bandyopadhyay, V. (2020). India’s insurance sector: Challenges and opportunities. Indian Council for Research on International Economic Relations.
- Stević, Z., Pamučar, D., Puška, A., ve Chatterjee, P. (2020). Sustainable supplier selection in healthcare industries using a new MCDM Method: measurement alternatives and ranking according to compromise solution (MARCOS), Computers & Industrial Engineering, 140, pp. 1-15.
- Taşçı, M. Z. (2023). Piyasa çarpanlarıyla performans analizi: BİST sigorta şirketleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13 (2), 1211-1224. DOI: 10.30783/nevsosbilen.1277228.
- Widya Mawarni, A., Gustiawaty Dewi, F., ve Dharma, F. (2023). Performance measurement of the insurance industry ın Indonesia using the best-worst method (BWM). Asia Pacific Journal of Business Economics and Technology, 3(05), 79-104. https://doi.org/10.98765/apjbet.v3i05.191.
- Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu Faaliyet Raporu, 2022, https://seddk.gov.tr/upload/ SEDDK%202022%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Raporu.pdf.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Finans ve Yatırım (Diğer) |
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 3 Ocak 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 3 Ocak 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Kasım 2023 |
| Kabul Tarihi | 3 Ocak 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 6 Sayı: 2 |
ISSN: 2667-4491
Bu ürün Creative Commons Attribution 4.0 tarafından lisanslanmıştır.
Türk Akademik Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (TURAJAS) aşağıda verilen Alan Endeksleri tarafından taranmaktadır;